IJsel (geldersche) - Tak van den Rijn, ontving in 1773—1776 een beteren bovenmond door de doorsnijding van de Pley; de hoofdmond in de Zuiderzee, het Keteldiep, is door twee ongeveer 4 K.M. lange dammen tot het diepere deel (2,6 M. beneden laagwater) der Zuiderzee geleid. Tegenover Kampen gaat het Ganzendiep, waarvan de bovenmond is vernauwd om het water zooveel mogelijk te noodzaken, door het Keteldiep te stroomen. Een rechtertak van het Ganzendiep is de Goot.
Dicht bij den Ketelmond gaat rechts nog het Rechterdiep. Tusschen de takken ligt het z.g. Kamper Eiland, dat bekaad is tot een hoogte van ± 2.20 M. + A.P. Bij middelbaren rivierstand ontvangt de IJsel ⅕ van het water van den onverdeelden Rijn; soms bij de hoogste standen, kan er meer dan ⅕ er van door den IJsel afgevoerd worden, ook al om dijkbreuken langs de Lek to voorkomen, vooral bij ijsgang. De grootste waterafvoer bij Westervoort bedroeg 1700 M3. per sec.; beneden Kampen 1750 M3.
Het gedeelte van Westervoort tot Doesburg wordt wel Drusus-gracht genoemd. Bijstroomen rechts zijn: Oude IJsel (die met vele doode armen door het breede rivierkleigebied van een oude Rijnbedding stroomt), Vordensche Beek, Berkel, Eefsche Beek en Schipbeek; links: de Voorstondensche en Molenbeek, terwijl de Veluwsche Weteringen gezamenlijk loozen bij Hattem.
In de Middeleeuwen vormde de IJsel een belangrijken verkeersweg (er lagen 4 Hanze-steden aan); thans is hij alleen voor kleine schepen bevaarbaar en valt niet onder de Rijnscheepvaartakte. Hij vormt, behoudens uitzonderingen (zie GELDERLAND), de grens tusschen de Veluwe en Overijsel en tevens tusschen de Veluwe en de Graafschap.
Over den IJsel ligt bij Kampen een vaste brug (met dubbele ophaalbrug), 2 schipbruggen: bij Doesburg en Deventer; spoorbruggen bij Westervoort, Zutfen, Deventer (bij deze alle ook voor het gewone verkeer) en bij Katerveer. Verder liggen er 9 kabelponten over.
