Hussieten-oorlog - Zoodra men in Bohemen den dood van Joh. Husz verneemt, ontstaat er een groote beweging onder de bevolking. Verschillende edelen verbinden zich de vrije uitoefening van het evangelie te beschermen (Sept. 1415). Hier en daar hebben oproeren plaats, welke koning Wenzel niet in staat is te dempen.
Als na den dood van Wenzel (Aug. 1419) Sigmund opvolgt, willen de gematigde Hussieten of Utraquisten hem slechts erkennen, indien hij zich verbindt alleen Tschechen tot ambtenaar te benoemen en aan den clerus ’t bezit van wereldlijk gezag te verbieden. Wanneer hij hierin niet bewilligt, komen de Hussieten onder leiding van Johan Zizka in verzet, waarmede de Hussieten-oorlog begint (1420). Sigmund kan zich niet handhaven en op den landdag van Czaslau (Juni 1421) wordt hij van de regeering vervallen verklaard. De keurvorsten van den Rijn en Frederik van Meiszen komen hem te hulp, maar hun legers worden bij Deutschbrod door Zizka verslagen (1422). Onder de Hussieten ontstaat nu verdeeldheid ; de gematigde Utraquisten worden bestreden door de radicale Taborieten (zie HUSSIETEN). Na den dood van Zizka berust de leiding van het verzet bij Procop den Kalen, die er in slaagt verschillende aanvallen van de Duitschers af te slaan. Zelfs bedreigen de Hussieten de aangrenzende landschappen. Nadat er op den rijksdag van Frankfort besloten was Sigmund te steunen (1427), rukt een groot leger Bohemen binnen, maar trekt hij 't naderen van een Hussietisch leger terug.
Tijdens ’t concilie van Bazel (1423) worden er onderhandelingen aangeknoopt, waarop bij de Prager Compactaten (Nov. 1433) besloten wordt, dat de Hussieten ’t avondmaal in beiderlei gestalte zullen mogen gebruiken. Wanneer de Taborieten onder Procop zich hiertegen verzetten, worden zij bij Lipau verslagen en sneuvelt hun aanvoerder (1434). Zoo was dan de rust hersteld. De macht van den koning en den clerus was vernietigd; de adel had voortaan de heerschappij in handen en heeft deze behouden tot den Dertigjarigen Oorlog (zie WALLENSTEIN). Echter waren de Bohemers er niet in geslaagd een Tschechischen staat te vormen. Litt. Palacky, Urk. Beiträge zur Gesch. des Hussietenkrieges, 2 Bnd. (Praag 1873) ; F. v. Bezold, Sigismund und die Reichskriege gegen die Hussieten (1872); Tornek, Gesch. der Hussietenkriege (Praag 1898).
