Hoene-Wronski (josef maria) - bekend Poolsch wijsgeer, 1778-1853, bestudeerde na de gevangenneming van Kosciuszko, in wiens leger hij als officier streed, in Duitschland de filosofie van Kant. Onder den invloed van dezen denker en van de Fransche Revolutie stelde hij zich de taak een systeem van absolute wetenschap voor de nieuwe menschheidsperiode te scheppen. Hij zag het ideaal van alle weten in een soort van mathematische bewerking aller wijsgeerige (ook der sociale en ethische) problemen. De wereldorde is evolutie, en de menschheid heeft haar ideaal reeds hier op aarde te realiseeren.
Het wijsgeerige kriticisme voltrekt op den weg van absoluut kennen datgene, wat op religieus gebied de Verlosser Jezus Christus begonnen is (Wronski’s zoogenaamde „Messianisme”). Na 1803 hield W. voorgoed verblijf in Frankrijk, waar hij een menigte geschriften over filosofie, wijsb. der geschiedenis en der wiskunde, staathuishoudkunde, enz. in het licht gaf, o.a. Philosophie critique découverte par Kant (1803), Prospectus de la Phil. Absolue (1811).
