Hersenontsteking - Encephalitis, ontsteking van de hersenzelfstandigheid, een betrekkelijk zelden voorkomende ziekte, die veelal veroorzaakt wordt door traumatische inwerkingen (val of slag op het hoofd, stoot, hersenbloeding), of een gevolg is van hersengezwellen, beroerte, ontstekingsprocessen aan den schedel, carieuse verwoestingen van het rotsbeen, enz.; ook komt zij wel voor bij sommige infectieziekten (pyaemie, influenza, typhus, malleus), en bij verstopping van kalkachtig of atheromateus ontaarde bloedvaten der hersenen. Zij tast nimmer de hersenen in haar geheel aan. De ontstekingshaard heeft zijn zetel meest in de grijze hersensubstantie, dicht bij de oppervlakte. Verschijnselen zeer verschillend; meestal hoofdpijnen, verhoogde prikkelbaarheid, hooge temperatuur, neiging tot braken, slapeloosheid, in de ernstigste gevallen (die met abcesvorming): trekkingen en contracties in sommige spiergroepen, ijlen, epileptische krampaanvallen, slaapzucht, bewusteloosheid, waarop meestal onder voortgaande hersenverlamming de dood intreedt.
Een behandeling kan alleen symphtomatisch zijn, tenzij er zich een abces heeft gevormd, in welk geval heelkundige hulp baat kan geven. Een bijzondere vorm van h. is de acute encephalitis bij kinderen. Bij kinderen van 1-4 jaar treedt, niet zoo heel zeldzaam, plotseling een vrij sterk ziekzijn op, met misselijkheid of braken, koorts, hoofdpijn of stuipen. Na enkele dagen wordt de toestand beter, doch er blijkt een min of meer uitgebreide verlamming bestaan gebleven. Vaak gaat deze nog weer gedeeltelijk over; doch er blijft toch steeds een deel, meer de arm dan het been, verlamd.
Men schrijft dit ziektebeeld toe aan een ontsteking van de schors der groote hersenen en het gebied van het bewegingscentrum (zie HERSENEN); welke ontsteking misschien verwant is aan de poliomyelitis, de speciale kinderverlamming. Soms treedt de ontsteking na infectieziekten als mazelen, roodvonk, op. Later treedt nu en dan epilepsie op. Van een geheele genezing eener dergelijke verlamming kan geen sprake zijn.
