Herodes - (Gr. Heidenzoon), naam van een vorstelijk geslacht bij de Joden omstreeks den tijd van Jezus. In het N. T. vindt men:
1) H. den Grooten, zoon van Antipater van Idumea, na allerlei intrigues en na den val van het huis der Makkabeeën tot koning aangesteld door den Rom. senaat op aandringen van Antonius en met goedvinden van Octavianus. Het duurde van 40—37, eer hij de Joodsche oppositie wist te overwinnen, zoodat hij regeerde van 37—4 v. C. De sluwe man roeide het geslacht der Hasmoneeën uit, zag er niet tegen op Joden uit de oppositie te dooden, zelfs niet om zijn eigen vrouw, Mariamne, uit de Hasmoneeën voortgekomen, met de beide zoons, die ze hem schonk, ter dood te brengen. Daardoor vervreemdde hij de Joden van zich, zoodat zelfs een schitterende restauratie van den tempel hem hun gunst niet meer terugbrengen kon. Op het eind van zijn regeering werden Johannes de Dooper en Christus geboren — de jaartelling is derhalve eenige jaren in de war.
Vgl. Jos. Oudh. XIV, 14, 4 ; XV, 6, 7 ; 7, 4 ; 8, 1 ; XVI, 5,4 ; 11, 6 enz. J. Woltjer, Herodes, 1893.; F. W. Farrar-A. v. Os, De Herodessen, 1898; W. Otto, H. Beiträge zur Geschichte des letzten jüd. Köningshauses, 1913. Over zijn tempel W. S. Caldecott, 1914.
2) H. Antipas, zoon van bovenstaanden bij Malthake, volgde hem gedeeltelijk op als tetrarch of viervorst van Galilea en Peréa. Hij regeerde van 4 v.—39 n. C. Zijn eerste vrouw was een dochter van Aretas, maar hij verstiet haar en hield het met Herodias, ook een nakomelinge van H. den Grooten: ze was eerst gehuwd geweest met Antipas’ stiefbroeder, die ten onrechte Philippus wordt genoemd. Dit huwelijk wekte Johannes’ afkeuring, die toen aan haar wraakzucht werd opgeofferd. H. is ook met Jezus in aanraking gekomen (Lk. 23 : 7 v.). Toen hij eindelijk koning wilde worden en daarnaar te Rome solliciteerde, heeft Caligula hem op grond van aanklachten naar Lugdunum (Lyon) verbannen en zijn rijk aan een ander H. Agrippa gegeven. — 3) H. Archelaus, zoon van 1), broeder van 2), was 4 v. C.-6 n. C. viervorst over Judea. Ook hij ontstemde de Joden door een tweede huwelijk. Reeds spoedig werd hij door Augustus op een aanklacht naar Vienna verbannen. Zijn gebied verviel aan Rome. — 4) H. Agrippa I, die bij Luk. eenvoudig H., bij anderen Agr. heet, was de zoon van Aristolulus en Berenice, de kleinzoon van H. den Grooten. Door gunst van keizers wist hij het zoover te brengen, dat hij het bewind over geheel Palestina kreeg met den titel van koning (41-44).
Vgl. Jos. Oudh. XVII, 1, 2; XVIII, 6; XIX, 4, 5; 7, 3; Oorl. II, 11, 6, Hand. 12. — 5) H. Agrippa II, zoon van 4), werd eerst in ’48 koning van Chalcis, later van Batenea, Trachonitis en Gaulanitis met den koningstitel. Nero voegde er in 53 nog meer aan toe. Hij wordt in het N. T. vermeld Hand. 25-26. Deze laatste vertegenwoordiger van het huis van H. is in den Joodschen oorlog den Romeinen getrouw gebleven.
