Handelsrecht - 1) het recht van den handel. Het is in onze geheele wetgeving verspreid en niet slechts in het Wetb. van Koophandel te zoeken. Zoo is koop en verkoop, de meest kenmerkende handelsdaad, niet in dat wetboek, maar in het B. W. geregeld. — 2) het voor handelszaken en voor kooplieden van het gewone recht afwijkende recht. Ook dit is niet uitsluitend in het Wetb. van Kooph. te vinden; zie HANDELSZAKEN.
Anderzijds bevat genoemd wetboek grootendeels recht, dat voor alle burgers gelijkelijk geldt, zooals het wisselrecht, het verzekeringsrecht, het transportrecht. Het bestaan van bijzondere bepalingen voor handelszaken (handelsrechtsbetrekkingen) en voor kooplieden is vooral historisch verklaarbaar. Het handelsrecht in dezen zin heeft zijn ontstaan te danken aan de opkomst der handelssteden aan het einde der Middeleeuwen, vooral in Italië. De handel deed rechtsverhoudingen ontstaan, waarin het bestaande, in hoofdzaak op het Romeinsche Recht berustende, recht niet voorzag. Vandaar dat in den boezem der handelskringen zich een nieuw recht ontwikkelde, dat zich die verhoudingen aantrok. Waar die kringen zeer gesloten waren, gold dit uitsluitend voor de leden daarvan en vormde zich een soort standrecht. (Waar dit minder het geval was, zooals in Genua, ontwikkelde zich een modern verkeersrecht voor alle burgers.) Bijzondere handelsrechtbanken werkten een verdere ontwikkeling van het handelsrecht in de hand. — De eerste moderne codificatie van het handelsrecht is de Fransche Ordonnance du Commerce van 1673 (Code Savary of Code marchand), waarnaast de Ordonnance de la Marine van 1681; zij bevatten in hoofdzaak een gilderecht.
Hoewel met de Fr. Revolutie de gilden verdwenen, bevat ook de Code de Commerce van 1807 bepalingen, welke alleen voor kooplieden gelden. Ook in onze wetboeken komen nog enkele bijzondere bepalingen voor handelszaken en kooplieden voor. — Omtrent de vraag, of een afzonderlijk handelsrecht, zooals onze wetgeving dat kent, nog reden van bestaan heeft, wordt verschillend geoordeeld. Zie hierover Handelingen Ned. Juristenver. 1883 (praeadviseurs Mrs. A. F. K. Hartogh en W. L. P. A. Molengraaff).
