Grensmaatsysteem - in gebruik in de machinebouw bij het maken van machinedeelen die verwisselbaar moeten zijn, zooals bijv. voorkomt bij assen, die in boringen moeten passen. — Het komt het meest tot zijn recht daar waar een groot aantal machines van dezelfde grootte gebouwd worden. Het systeem kan berusten op de normale as of op de normale boring. In het eerste geval krijgt iedere as een vastgestelde onder- en bovenmaat, d. w. z. er wordt voor elke asmiddellijn een minimum en maximum dikte vastgesteld, het verschil in dikte noemt men de tolerans.
De wijdten van de boringen, die om deze as moeten passen, worden eveneens met bepaalde speelruimten vastgesteld, al naarmate de as in de boring moet draaien, uit de hand in de boring geduwd moet kunnen worden, doch niet moet kunnen draaien, in de boring geslagen of hydraulisch moet worden geperst. De dikte van de as wordt gecontroleerd door middel van een min. en max. kaliber ; de eene vork mag dus om de as gaan, de andere niet. De wijdte van de boring wordt door een stel cilindrische grenskalibers gecontroleerd.
Dit systeem wordt bij den aanmaak van riemschijven en assen voor overbrenging van beweging in fabrieken hoofdzakelijk gebruikt. Berust het systeem op de normale boring dan wordt voor elke boring een bepaalde tolerans vastgesteld en is voor elke assoort een stel kalibers noodig afhankelijk van de wijze waarop de as in de boring moet passen (zie boven). Dit systeem wordt algemeen bij den bouw van machines en gereedschapswerktuigen gebruikt. Soms worden combinaties van beide systeemen toegepast. In onderstaande tabel zijn voorbeelden van de tolerans en de toegelaten speel ruimten tusschen as en boring voor verschillende gevallen opgegeven. Grenswaarde Voor assen onder hydraulischen druk ingeperst worden verschillende formules opgegeven.
