Gangspil

betekenis & definitie

Gangspil - een staande as met trommel, dat aan boord van schepen gebruikt wordt tot het uitoefenen van groote krachten bij het lichten van het anker en het verhalen van het schip. De trommel werd vroeger door matrozen met handspaken gedraaid en het touw of de ketting één of meer slagen rond den trommel gelegd, goed stijf gehaald, waardoor de wrijving van het touw of de ketting op den trommel voldoende is, om het touw of de ketting bij het draaien mee te nemen. Later is het g. verbeterd, ten 1e door het aanbrengen van tandwielen, waardoor de uit te oefenen kracht vergroot wordt, ten 2e door onder den trommel een schijf met uitsparingen aan te brengen, waarin de schalmen der ketting passen, zoodat deze niet meer een paar slagen rond den trommel, maar slechts een halven slag rond de schijf gelegd behoeft te worden om te worden meegenomen, ten 3e door het aanbrengen van een stoommachine tot het drijven van het spil.