Eratosthĕnes - Grieksch geleerde der Alexandrijnsche school, geb. 275 v. C. te Cyrene in Afrika, studeerde te Alexandrië onder Callimăchus, ging naar Athene, en werd omstreeks 235 door Ptolemaeus Euergetes naar Alexandrië terug geroepen, waar hij langen tijd aan het hoofd der groote bibliotheek stond; hij overl. ± 195; naar het heet pleegde hij, blind geworden, zelfmoord. Dichter, taalkenner, vorscher op het gebied der exacte wetenschappen, liet hij een groot aantal werken na die betrekking hebben op wiskunde, wijsbegeerte, letterkundige geschiedenis, aardrijkskunde en tijdrekenkunde. Hij is een der veelzijdigste geleerden van alle tijden geweest. Door zijn beroemdste werk Geographica in 3 boeken is E. de vader van de wetenschappelijke aardrijkskunde; hiervan zijn slechts brokstukken bewaard gebleven, die door H. Berger „Die geogr.
Fragm. d. Er.”, 1880 zijn uitgegeven. — Als wiskundige hield E. zich o.a. bezig met getallentheorie. Hij vond een z.g. zeefmethode uit om de priemgetallen te bepalen. Ook voor de sterrek. is E. van buitengewone beteekenis geweest. Hij bepaalde, met behulp van groote, te Alexandrië opgestelde armillairsferen, de helling der ekliptika. Hij was de eerste, die de afmeting van den aardbol trachtte te vinden (omstreeks 220 v. Ch.) door een handelwijze, die in wezen volkomen overeenkomt met de methoden onzer moderne graadmeting. Ten tijde van het solstitium stond de zon, blijkens waarnemingen, verricht in een loodrechte put, in het Zenith van Syene, terwijl te Alexandrië de Zenithsafstand, met den gnomon gemeten, 7°12' bedroeg, d. i. 1/50 van den cirkelomtrek. E. nam voor den afstand der beide plaatsen, langs den meridiaan gemeten, 5000 stadiën. Rekent men het stadion op 185 M.,dan wordt de aardomtrek 46.000 K.M. (wij nemen 40.000 K.M.). E. is ook als de grondleggerder wetenschappelijke chronologie te beschouwen.
