Engels - (Friedrich), Duitsch sociaal-democraat,geb. 1818 als zoon van een fabrikant te Barmen,ging in den handel, was in 1838 volontair in een aak te Bremen. Hij diende van 1841—1842 als„einjäriger” (vrijwilliger) in het leger.Van 1842 —1845 stond hij aan het hoofd van een filiaal der zaak van zijn vader te Manchester. Reeds van zijn prille jeugd af aan had hij liefde voor de litteratuur en neigde hij tot het socialisme.Zijn verblijf in Engeland was de aanleiding tot zijn hoofdwerk: Die Lage der arbeitenden Klassen in England (Leipzig 1845). Reeds in 1844 had Engels bijdragen geschreven voor de door A. Rage en K. Marx uitgegeven „Deutsch-französische Jahrbücher”.
In hetzelfde jaar maakte hij persoonlijk kennis met Karl Marx te Brussel. Voortaan waren beiden trouwe vrien-den. Samen vervaardigden zij het geschrift Die Heilige Familie, gericht tegen Bruno Bauer. Ook werd door hen beiden in 1847 op-gesteld, in opdracht van den internationalen communistenbond, het bekende Communis-tisch Manifest „An die Proletarier aller Länder”Engels werd toen (1847) secretaris van de cen-trale commissie van gemelden bond, eerst te Londen, daarna in Brussel. In 1848 en 1849 was Engels medewerker aan den door Marx te Keulen geredigeerde „Neue rheinische Zeitung”. Ver-volgens nam hij deel aan de opstanden in de Paltz en in Baden en vluchtte na mislukking dezer bewegingen naar Engeland, waar hij na oprichting der „Internationale” voor deze en de verbreiding der socialistische ideeën werk-zaam was. Engels heeft een reeks van verhan-delingen in de „Vorwärts” geschreven. Hij gaf daarvan afzonderlijk uit Herrn Dührings Umwälzung der Wissenschaft (Zürich 1886 vgl.) Verder: Der Ursprung der Familie, des Privateigentums und des Staats. (8e druk,Stuttgart 1901).
Na den dood van Karl Marx bezorgde Engels de herdrukken van „Das Kapital, Kritik der poli-tischen Dekonomie”. Een der belangrijkste werken van Engels is: Die Entwicklung des Sozialismus von der Utopie zur Wissenschaft. Met K. Marxis Engels de grondlegger van het zgn. Historisch Materialisme. In den laatsten tijd van zijn leven deed hij uitkomen, dat het „economische” niet het eenige (hoewel in laatste instantie wel het beslissende) moment is in de sociale ontwikke-ling.
Aan de „ideologische” faktoren (zedelijk-heid, religie, enz.) wordt een betrekkelijke zelf-standigheid, een terugwerkende invloed zelfs op het economische toegekend. Friedrich Engels stierf 5 Augustus 1895. Vergelijk: Karl Kautskyim Oesterr. Arbeitskalender für 1888 (Brünn).Friederich Engels, Zu seinem 70en Geburtstage(In der Neuen Zeit, 9e Jahrgang 1890/91, Bd.I). Sombart, Friedrich Engels (Berl.1895).
