Eéncellige dieren - Protozoa, de laagste dierlijke organismen, uit één enkele cel bestaande. Men vindt E. d. overal op aarde in zout of zoet water en in vochtige aarde; de afmetingen zijn doorgaans zeer klein, maar er zijn ook vormen bekend ter grootte van één c.M. doorsnede. Hoewel uit één enkele cel bestaande en dus in principe van eenvoudigen bouw, vertoonen de E. d., van welke vele duizenden van vormen bekend zijn, een zeer groote verscheidenheid van gedaante en organisatie. Bijgaande platen geven hiervan een goed overzicht.
Ook wat betreft de levenswijze en de voortplanting komen groote verschillen voor. Men verdeelt de geheele groep in 4 klassen, n.l. de wortelpootigen (plaat II), de zweepdiertjes of geeseldragers (pl. I, fig. 1—3), de afgietsel- of infusiediertjes (pl. I, fig. 4—12) en de sporendiertjes. Bij de artikelen, op deze klassen betrekking hebbende, vindt men de verklaring der figuren en de beschrijving der voornaamste vormen. In de laatste jaren is de studie der e. d. sterk op den voorgrond getreden, daar meer en meer blijkt, dat vele ziekten van mensch en dieren aan hunne inwerking moeten worden toegeschreven.
