Donatus (Aelius), Rom. taalkundige en rhetor, leefde omstreeks het midden der 4de eeuw te Rome, schreef een Latijnsche spraakkunst, Ars grammatica (in 2 dl., eene ars minor en eene ars maior voor meergevorderden), waarop gedurende de Middeleeuwen alle taalkundig onderwijs berustte, waarom toenmaals elke grammatica kortweg „donaat” werd geheeten; verder schreef D. commentaren op Terentius en Vergilius. De behoefte aan dit leerboek maakte ook, dat het eene der eerste boeken was, die langs mechanischen weg vermenigvuldigd werden, eerst door middel van blok- en later door middel van boekdruk. Beide soorten behooren tot de bibliographische zeldzaamheden en komen zelden compleet voor.
Van eene der eerste met losse letterteekens gedrukte D. bezit de Utrechtsche universiteitsbibliotheek het fragment eener Fransche vertaling, hetwelk met de typen van het „Spéculum humanae salvationis” is gedrukt en tot de Nederlandsche prototypographie wordt gerekend. Leon Dorez gaf van dezen katern, die 8 bladzijden van het supplement over de welsprekendheid (de Ars minor) bevat, in 1890 eene facsimilé-uitgave met inleiding te Parijs uit. Een goede volledige herdruk van den D. verscheen in 1864 en ’65 als deel 4 en 5 der „Grammatici Latini”, door H. Keil van inleiding en aanteekeningen voorzien.
