Decretalen - (epistolae decretales), pauselijke besluiten, zooals ze zich in de rechtsverzamelingen van de Middeleeuwen bevinden. Zij geven gewoonlijk algemeene wetten aan in tegenstelling met de rescripten, die afzonderlijke gevallen beslissen; evenwel kan een rescript door opname in een officieele verzameling de algemeene beteekenis van d. krijgen. Reeds in de oudste rechtsverzamelingen werden naast de Canones van de Concilies de d. van de pausen onderscheiden; al naar het overwicht van de eene of de andere spreekt men van Canon- of van d.-verzamelingen. Bij den toenemenden omvang van de pauselijke wetgeving werd de laatste naam voor de verzamelingen van het kerkelijk recht algemeen, o. a. worden hiermee aangeduid de officieele verzamelingen van het Corpus juris Canonici.
Onder d. van Gregorius IX verstaat men de in opdracht van Paus Gregorius door Raimundus de Pennaforte vervaardigde verzameling, een hoofddeel van het Corpus juris Canonici; de vele sinds het Decretum Gratiani ontstane private Compilationes (verzamelwerken) waren onvolledig, nu eens door vele gelijkluidende, dan weer door elkaar tegensprekende of ook vervalschte d. misvormd; tegenover deze misstanden moest een één geheel vormend kerkelijk wetboek vervaardigd worden. Raimundus putte het materiaal uit de Compilationes autiquae, niet uit de oorspronkelijke teksten, en voegde daarbij de besluiten van Gregorius IX, welke deze deels juist voor den systematischen opbouw van de verzameling uitvaardigde, om welke reden vele verschenen zonder bepaalde dateering; om tegenspraak te voorkomen, liet Raimundus met toestemming van den paus decreten van vroegere pausen weg of veranderde ze zoozeer, dat ze geheel onherkenbaar werden. De nieuwe wetsverzameling werd met de Bul Rex pacificus van 5 Sept. 1234 toegezonden aan de universiteit Bologna (en Parijs) en als algemeen authentiek kerkelijk wetboek voorgeschreven; de vroegere Compilationes werden buiten gebruik gesteld, en nieuwe verzamelingen verboden. Wijl alle daarin vervatte d., ook die van vroegere pausen, in die vorm verschenen zooals Gregorius IX ze krachtens zijn opperste wetgevende macht bepaald had, werd de verzameling met recht Decretales Gregorii IX genoemd. Wat de rechtskracht der verzameling betreft, was de oorspronkelijke uitgave van Gregorius IX maatgevend; de daarin bevatte d. waren in den vorm, waarin ze zich daarin bevinden, in zooverre als algemeene kerkelijke wetten aan te zien, als ze niet door latere tegenovergestelde kerkelijke wetten of gewoonten verouderd zijn. In hoeverre de d. thans nog van kracht zijn, zie den nieuwen Codex juris Canonici, Liber I Normae generales. Uitgaven van de d. van Gregorius IX zijn o. a. Le Conté (1570), Peletier (1687, 1747), en in de vorige eeuw Richter en Friedberg.
