Darby (John Nelson), Engelsch Godgeleerde, geb. 1800 te Londen, overl. 1882 te Bournemouth, studeerde aan het Trinity-College te Dublin in de rechten, werd advocaat, maar gaf spoedig de rechtspraktijk op, werd Anglicaansch geestelijke en was hulpprediker te Wicklow tot 1827 en verliet toen de kerk wegens zijn twijfel aan de schriftuurlijke autoriteit van kerk en geestelijkheid. Hij sloot zich nu aan bij eene vereeniging van gelijkgezinde personen onder leiding van A. N. Groves te Dublin. Door de Anglicaansche geestelijkheid tegengestaan, bezocht hij Parijs, Cambridge en Oxford en ging daarna naar Plymouth, waar pas een vereeniging van broeders gesticht was, die Plymouth-Brethern en naar hem Darbyien (op het vasteland vooral Darbysten) genoemd werden, die met alle kerkelijke inrichtingen braken, en in hem hun voornaamsten leider vonden. Met hem vereenigde zich weldra James L. Harris, vast hulpprediker te Plymstock, die dit ambt prijsgaf en in 1834 „The Christian Witness”, de eerste periodiek der broeders, stichtte.
Van 1838-40 was Darby in Zwitserland werkzaam, te Genève en te Lausanne en won in Waadland vele aanhangers. Hij keerde echter naar Engeland terug, bezocht herhaaldelijk Duitschland, waar hij voor zijn opvattingen ook volgelingen kreeg. Ook bezocht hij met hetzelfde gevolg meer dan eens Canada en Amerika. Hij was een zeer vruchtbaar schrijver, die een groot aantal werken het licht deed zien, meest bijbelverklaringen, inzonderheid van de profeten, en in verschillende werken zijn godsdienstige inzichten uiteen zette. Zijn Collected Writings (onvolledig) zijn in 32 deelen uitgegeven door W. Kelly (Londen 1867-83). Zie: W.B. Neatby, History of the Plymouth Brethern (Londen 1901); F. Esteoule, Le Plymouthisme d’autre-fois et Ie Darbyisme d’aujourdhui (Paris 1858); _ W. H. Dorman, The close of 28 years of Association with J. N. Darby (London 1866).
