Dana (james) - Dana (James Dwight), Amerikaansch geoloog; geb. 1813 te Utica, New-York; studeerde van af 1833 aan het Yale-College, Conn.; leerde als deelnemer aan de ontdekkingsreis van Wilkes (1838-1842) de kusten van Zuid-Amerika en de Stille Zuidzee kennen; bewerkte na zijnen terugkeer de geologische en zoölogische waarnemingen; was van 1850 tot 1894 hoogleeraar aan het Yale-College; overl. in 1897. D. was een uitnemend zoöloog, geoloog en mineraloog; gold voor den eersten geoloog van Noord-Amerika en oefende vooral door zijn leerboek der geologie grooten invloed uit. Behalve meer dan honderd verhandelingen, welke vooral in het American Journal of Science zijn opgenomen, en waarin talrijke vraagstukken der algemeene geologie worden behandeld, zooals gebergtevorming, vulkanisme, ontstaan en geschiedenis der oceanen, den ijstijd, enz. schreef hij de volgende werken: Report on Zoophytes (1846), Report on the geology of the Pacific (1849), Report on Crustacea (1852-’54), System of mineralogy (1ste druk 1837), Corals and coral-islands (1853), Manual of geology (1863, 10e uitgave 1880), Textbook of geology (1864), The geological story briefly told (1874), Characteristics of volcanoes (1890).
In 1868 verscheen van de System of mineralogy de 5e druk, door den schrijver zelf bewerkt; 24 jaar later de 6e, bewerkt door zijn zoon E.S. Dana; met appendices van denzelfde en één door W.E. Ford, bijgewerkt tot 1 Januari 1915, is het nog steeds het eenige volledige handboek voor mineralogie; het Textbook of Mineralogy, wat het beschrijvend gedeelte betreft, een door E.S. Dana geleverd uittreksel uit het voorgaande, is een zeer aanbevelenswaardig leerboek, ook in ons land veel gebruikt. Zijn zoölogische onderzoekingen hebben vooral betrekking op schaaldieren en poliepen.
