Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2018

Compelle intrare

betekenis & definitie

Compelle intrare - De oud-Latijnsche vertaling van dvayxaoov elgeA&eiv (Le. XIV. 23). Sinds Augustinus gaf de plaats aanleiding tot bespreking over het recht en de plicht van de Kerk, ketters eventueel met geweld tot de Kerk terug te voeren. De door Augustinus in zijn lateren tijd voorgestane aanbeveling van geweld werd onder beroeping op zijn Ep. 173 in ’t Decretum Gratiani (C. 38, C. 23, 9.4) opgenomen: haeretici ad salutem etiam inviti sunt trahendi.

Volgens St. Thomas (S. th. II/II, 9. 10. a. 8) „zijn die, welke het geloof nooit hebben aangenomen, zooals heidenen en joden, op geene wijze tot aanname te dwingen,” „wel echter is zelfs lichamelijke dwang uit te oefenen tegen hen, die het geloof al hebben aangenomen, zooals de ketters en afvalligen,” „want het aannemen van het geloof is zaak van den vrijen wil, de trouw in ’t geloof plicht.” Het C. i. kan echter slechts van een moreelen dwang verstaan worden, en deze mildere opvatting heeft ook in de Middeneeuwen aanhangers gevonden, zooals ze in den nieuwen tijd als alleen gerechtigd erkend wordt.

< >