Cerium - scheik. teeken Ce, atoomgewicht 140.25. Een in 1803 tegelijkertijd door Klaproth, Hisinger en Berzelius ontdekt zeldzaam metaal. De naam is door Hisinger en Berzelius gegeven ter eere van de ontdekking van de planeet Ceres door Piazzi in 1801. Het komt in alle mineralen, die cerietaarden bevatten, als hoofdbestanddeel voor (zie ZELDZAME AARDEN).
Voor de bereiding dient uitsluitend monazietzand* en wel de residuen van de bereiding van thorium*. Het C. treedt 3- en 4-waardig op (cero- en ceriverbindingen). De geel tot roode ceriverbindingen wijken in kristalvorm en oplosbaarheid sterk af van de verbindingen der overige zeldzame aardmetalen. Vandaar zijn de ceriumverbindingen betrekkelijk gemakkelijk in dezen vorm af te scheiden. Het vrije metaal kan door electrolyse van gesmolten, watervrij ceriumchloride worden bereid. Het heeft de kleur en glans van ijzer, is ongeveer zoo hard als tin. Men kan het goed snijden, walsen en persen. Het s. g. is ongeveer 7, het smeltpunt 623°.
Aan de lucht loopt het langzaam aan, terwijl water langzaam, zuren snel in werken. Met een naald of borstel gekrast of gewreven, verbranden de losgeraakte deeltjes als een vonkenregen, welke eigenschap ook aan sommige van de alliages eigen is: pyrophore* legeeringen of vuursteentjes. Het massieve C. metaal ontvlamt reeds bij ongeveer 150° gemakkelijk in zuurstof. Van de ceriumverbindingen is ceronitraat*, het meest belangrijk, verder zijn ceri-ammoniumnitraat*, cerisulfaat* en ceriumoxalaat* in gebruik. Het zoeken naar een afzetgebied voor de bij de thoriumbereiding uit monaziet verkregen, sterk ceriumhoudende afvalproducten, leidt telkens tot nieuwe toepassingen van de ruwe of zuivere ceriumpreparaten. Zoo vindt men ze vermeld als bruikbaar in roestwerende verven, als beitsen, als bestanddeel van glas, als contactmassa voor zwavelzuurbereiding en bij chloorbereiding, als electrolyt van accumulatoren, als photographischen verzwakker, als lichtgevoelige stof voor photographische papieren, als oxydatiemiddel in de chemische industrie. Of deze als patenten bekende vindingen ook werkelijk toepassing vinden, is echter op dit oogenblik nog twijfelachtig.
