Cénacle (Fr.) - van Lat. „coenaculum”, zaal waar de „coena”, maaltijd, gebruikt wordt. In de geschiedenis der Fr. letterkunde duidt het woord een door vriend- en geestverwantschap verbonden groep van schrijvers en dichters aan. De invloedrijkste van deze kringen zijn: die, welke, onder den naam „Pléiade”*, in het Renaissance-tijdperk gevormd werd door Ronsard, Dorât, de Baïf, Belleau, du Bellay, enz. ; „Ie C. de la Muse française” (1823), waarvan de voorvechters der opbloeiende Fr. romantiek, A. Soumet, A. Guiraud, E. Deschamps, Hugo, de Vigny, en anderen deel uitmaakten; — zie Léon Séché, Le Cénacle de la Muse française, Paris, 1909 ; — het eigenlijke „Cénacle”, ten deele voortgekomen uit den kring van redacteuren en medewerkers van de reeds in 1824 verdwenen „Muse française”, waar, onder leiding van Charles Nodier, E. en A. Deschamps, de Vigny, Saumet, Chênedollé en Hugo, hun bijeenkomsten hielden in een der salons van de „Bibliothèque de l’Arsenal" ; een tweede „Céna’ cle romantique” (1829), bestaande uit dichters en kunstenaars, als Hugo, de Vigny, SainteBeuve, Dumas père, de beide Devéria’s, Boulanger, David d’Angers en den toen nog jongen de Musset, die elkaar eveneens bij Ch. Nodier ontmoetten. — Uit lateren tijd dagteekenen: het „Diner Magny”, waarvan George Sand, Renan, Berthelot, de Goncourt’s, Taine, Paul de Saint-Victor enz., deel uitmaakten; het in 1866 opgerichte „Cénacle parnassien”, waarin Coppée, Catulle Mendès, Sully Prudhomme, Verlaine, Anatole France, Silvestre, de Hérédia en anderen, zich om den meester, Leconte de Lisle, schaarden; na den oorlog van 1870, het „Cénacle réaliste”, bestaande uit Zola’s vrienden en medestrijders: de Maupassant, Paul Alexis, J. K. Huysmans en anderen; de z.g. „Grenier” der broeders Goncourt, waar behalve Zola en zijn vrienden ook A. Daudet, O. Mirbeau en Jean Larrain verschenen; de hieruit voortgekomen „Académie des Goncourt”*; het „Cénacle des décadents”, bestaande uit letterkundigen als Stéphane Mallarmé, Ed.
Rod, Laforque, Moréas en Paul Adam. Vele andere minder bekende en minder invloedrijke kringen blijven hier onvermeld. Allen danken hun wording aan een streven, dat geestverwanten op allerlei gebied eigen is, nl. om door vereeniging en onderlingen steun het gemeenschappelijk ideaal te doen zegevieren. — Zie FRANSCHE TAALEN LETTERKUNDE.
