Camaieu - Camayeu, naam voor een wijze van schilderen in ééne kleur, slechts donker en licht genuanceerd, zoodat het geheel den indruk maakt van een gegraveerde camée met relief. Men kan in alle kleuren „en camayeu” werken, b.v. in de scala van grijs, dan noemt men zulk een schildering ook „grisaille”, de scala van geel, dan noemde men dat in Frankrijk cirage (omdat het aan een in was geboetseerd relief doet denken). In de zestiende en zeventiende eeuw spreken de Nederlandsche schrijvers over kunst vaak van „grauwtjes” of van stukken, die in „doodverf” aangelegd zijn; in ’t laatste geval bedoelen zij onvoltooide, in grisaille-toon aangezette schilderijen, waar de lokale kleuren nog op ontbreken.
Ook de zoo bekende „Witjes”, de nabootsingen van reliefs in marmer of stucco, die vooral Jac. de Wit in Nederland heeft geleverd, behooren tot de schildering „en camaieu”. Ook reeds vroeger in de miniatuurschilderkunst omstreeks 1400, in de glasschilderkunst van dienzelfden tijd en wat later (tot midden 16e eeuw)
in de vooral te Limoges beoefende emailleerkunst heeft men er veel gebruik van gemaakt. Later in de 18e eeuw is het weer vooral de porseleinschilder, die gaarne hoofdzakelijk in ééne kleur — in purper, groen of bruin — werkt. Voor lijsten en decoratieve bijzaken is deze techniek ook bij eenige Noord-Nederlandsche schilders van ’t begin der 16e eeuw in zwang geweest. Cornelis Engelbrechts en Hieronymus Bosch o.m. maken veelal om hunne paneelen heen kleine fabel- en spookverschijningen „en camaieu”.
