Oosthoek encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 09-11-2018

Bullinger

betekenis & definitie

Bullinger - (Heinrich), Zwitsersch Hervormer, geb. 1504 te Bremgarten in Aargau, bezocht de scholen van de broeders des gemeenen levens te Emmerik en te Keulen en werd 1523 leeraar in het klooster te Kappel. Hij leerde de geschriften van Luther kennen en hoorde 1527 Zwingli, met wien hij 1528 het godsdienstgesprek te Bern bijwoonde, dat de reformatie van dit kanton ten gevolge had. De gemeente Bremgarten sloot zich 1529 na eene predicatie, die Bullinger daar gehouden bad, bij de Reformatie aan en hij werd daar predikant. Na den slag bij Kappel 1531, waar Zwingli sneuvelde, was hij gedwongen te vluchten en ging hij naar Zürich, waar hij Zwingli’s opvolger als antistes en prediker aan de Munster werd.

Van toen af was hij het erkende hoofd van de Zwitsersche Hervormden en trad hij op tegen de Wittenberger Concordia van Bucer en de avondmaalsleer van Luther en Brenz. Zijn vreedzame en gematigde geest blijkt uit de door hem vervaardigde Helvetische of tweede Baseler confessie in 1536. Hij verstond zich 1649 met Calvijn ten opzichte van de avondmaalsleer en den Züricher Consensus, die de. Fransch- en DuitschZwitsersche kerk vereenigde, en gaf in de tweede Helvetische Confessie (1566) een geloofsbelijdenis, die lang van kracht bleef. Hij stierf in 1575. B. heeft veel geschreven, daardoor de zaak van Zwingli verdedigd en diens werken in 1543 uitgegeven. O. a. schreef hij Reformationsgeschichte (naar het Autographon, uitgegeven door J. J. Hottinger en H. H. Vögeli, 3 Bde.

Frauenfeld 1838—41); zeer hooggeschat zijn zijne in decaden verschenen preeken over den decaloog, het symbolum apostolicum, de sacramenten, enz., bekend als het huisboek, in het Hollandsch en het Engelsch vertaald en hier te lande veel gelezen (Holl. uitg. z. p. 1568). Ook als dichter verdient hij erkenning. Zijne gezamelijke werken zijn nog niet uitgegeven. Er bestaat nog veel in handschrift van hem, o. a. zijn Diarium. Zie: Carl Pestalozzi, Heinrich Bullinger, Lebm und ausgewählte Schriften (Elberf. 1858); Christoffel, Heinr. Bullinger und seine Gattin (Zür. 1875); A. J. van ’t Hooft, De theologie van H. Bullinger in betrekking tot de Nederl. reformatie (Amst. 1888).

< >