Bemmelen (dr. willem van) - natuurkundige er me teoroloog, geb. 1868, van 1892 tot 1898 medewerker aan het Kon. Ned. Meteor. Instituut, sedert 1898 werkzaam aan het Kon. Magn. en Meteor. observ. te Batavia, waarvan hij sinds 1906 als directeur de leiding heeft.
In 1893 publiceerde hij eenige verhandelingen over oudere aardmagn. waarnemingen in Nederland, en een Histor. overzicht van de aardmagn. waam. in Nederland (Utrecht 1893); De lsogonen in de 16de en 17de eeuw (ib.). In 1895 publiceerde hij een studie De aardmagnetische nastoring (Aid. 1896) en verder Allgemeine graphische Darstellung der Säkular-Variation der erdmagn. Deklination (Utr. 1895) en Die Linien gleicher Säk-Var. der Dekl. (Aid. 1895), waarop twee jaar later volgde Werte der erdmagn. Dekl. für die Periode 1500—1700 und ihrer Säk. Var. für die Periode 1500—1850 (Aid. 1897). In Indië zette hij zijn studie’s over het aardmagn. voort (Die Abweichung der Magnetnadel. Beob., Säk-Var. Wertund Isogonen-Systeme bis zur Mitte des XVIIIlen Jahrhunderts, Bat. 1899) en volbracht hij de magn. opneming van Ned. O.-Indië. (Magnetic survey of the Dutch East-lndies 1903—1907. Appen dix 1 to Observations made at the Royal Magn. and Meteor.
Observatory at Batavia. Bat. 1909) en on derzocht hij den invloed van de maan op de aard magn. verschijnselen. Naast het reeds bestaande uitgebreide net van regenstations kwam in de laat ste jaren onder zijn direktie een net van secundaire meteor. stations tot stand. De waarnemingen dezer stations, welke gelijkelijk zijn verdeeld over de zeekusten en het gebergte, leveren de gegevens voor een bewerking der klimatologie van Java en den O. I. Archipel en worden gepubliceerd als Observations made at secundary stations in Nether lands East-lndia (Vol I en II Bat. 1913 en 1916). Sinds 1909 werd het werkprogram van het Observat. uitgebreid met aërolog.* waarnem. en wordt de tropische atmosfeer door middel van loodsballon en registreerballon-waarnem. systematisch onder zocht en worden er regelmatig waarnemingen ge daan op enkele hoog gelegen punten in het gebergte van Java. In 1911 werd een met zelfregistreerende instrumenten voorzien meteor. station gevestigd te Tosari (1770 M.) en kort daarna 5 dergelijke sta tions op het Idjen massief (Oost.-Java), terwijl sedert 1 Januari 1912 een compleet stel instrumen ten is geplaatst op den 3026 M. hoogen Pangerango top, die van uit het 1425 M. hoog gelegen Tjibodas worden bediend. Resultaten van dit onderzoek zijn beschreven in de nummers 1—4 van de Verh. Kon. Magn. en Meteor. Obs. te Batavia (Bat. 1911—1916) en verder in het tijdschrift Luftfahrt und Wissen schaft, Ausgabe J. Sticker, Heft 6: Die Erforschung des tropischen Luftozeans in Niederländisch Ost indien (Berlin 1913).
