Beethoven (ludwig van) - geb. te Bonn, (waar schijnl.) 16 Dec. 1770 — hij werd gedoopt den 17 Dec. — overl. te Weenen 26 Maart 1827. B., een der grootsten onder de toondichters, is, zooals zijn naam doet zien, van Nederl. (resp. Vlaamsche) afkomst. De fam. B. stamt uit Antwerpen.
De talenten, die B. reeds als zeer jong kind vertoonde, werden door zijnen drankzuchtigen vader op ruwe, onartistieke wijs geleid. Zijne eerste leerjaren waren tijden van kwelling en beproeving. Later onder leiding geko men van knappe en welwillende kunstenaars (Pfeif fer, van den Eeden, Neefe), maakte de knaap zulke groote vorderingen, dat hij reeds op 13 jar. leeftijd als cembalist in de kapel van den keurvorst werd aan gesteld. Ook composities ontstonden toen reeds in groot aantal, terwijl zijn talent van improviseeren aan het klavier opzien baarde. 1787 reisde B. naar Weenen, om daar ’t onderricht van Mozart te ge nieten, keerde echter na eenige weken reeds terug, omdat zijne moeder ernstig ziek geworden was. 1792 ging hij weer er heen, om er voor goed te blijven. B. studeerde te W. bij Haydn, Albrechtsberger en Salieri. De eerste schijnt de grootheid van zijnen leerling niet te hebben ingezien, en de waarde van zijne composities niet te hebben begrepen. Al spoe dig maakte B. te W. naam als pianist zoowel als componist. De hooge adel interesseerde zich voor hem en overlaadde hem met bewijzen van waardee ring en vriendschap, die B. niet altijd op de juiste waarde wist te schatten.
Hij was van een moeielijk humeur, dat nog verergerd werd door eene wankelen de gezondheid en steeds toenemende doofheid. B. trachtte te vergeefs bij verschillende geneesheeren en door badkuren (o.a. te Teplitz) genezing te vinden. Steeds eenzelviger geworden — B. is nooit gehuwd, ofschoon hij meermalen voor eene vrouw liefde op vatte — nam hij eindelijk den zoon van een overl. broer, zijn neef Karl, bij zich. Dit was voor B. eene bron van vele moeielijkheden en zorgen. De knaap wilde niet deugen en werd door zijne boosaardige moeder tegen zijnen oom opgezet; een proces tegen die moeder nam B. langen tijd geheel in beslag en stoorde hem in de uitoefening van zijne kunst. Ein delijk werd zijne geschokte gezondheid nog verer gerd door een aanval van waterzucht, die hem op 57-jar. leeftijd ten grave sleepte. De beteekenis van B. voor de toonkunst volledig uiteen te zetten, is onmogelijk in de beperkte ruimte van dit artikel.
De uitvoerige litterat. laat voor hem, die omtr. B. wil worden ingelicht geene vraag onbeantwoord. Hier in ’t kort slechts dit: al wat de kunst aan schoons geboden, aan ervaringen verworven, aan kracht van uitdrukking bereikt had, concentreert zich in B. en werd, door zijn genie gelouterd, ver heven tot de hoogste uiting, waartoe de mensche lijke geest in staat was. De Sonate, de Symphonie, het Strijkkwartet werden door B. ontwikkeld en tot eene hoogte gebracht, waarboven geen van zijne navolgers ooit gestegen is. De volledige opgaaf van zijne werken is te vinden in den catal. der Firma Breitkopf u. Härtel. Litt.: Wegeler u. Bies: Biogr. Notizen.; Schindler: Biogr.; v. Lenz: Beethoven et ses trois styles; — verder biogr. van Marx, Wa sielewsky en Frimmel; eindelijk de groote biogr. van A. W. Thayer, voltooid door H. Riemann, en Bekker, Beethoven.
