Archaeopteryx, een fossiele vogel, ter grootte van een duif; slechts twee exemplaren zijn bekend, beide uit den Jura-kalksteen van Solenhofen in Beieren; één dezer dieren bevindt zich in Londen, het ander te Berlijn. Archaeopteryx lithographica, de oervogel, is een tusschenvorm tusschen vogels en reptielen (een der zeer weinige tuschenvormen, die bekend zijn). De geheele bouw van het skelet (uit den aard der zaak is slechts het skelet met afdrukken van veeren bekend) wijst hierop.
Zoo worden in boven- en onderkaak tanden gevonden (bij vogels ontbreken tanden steeds); de voorste extremiteiten bezitten nog 3 vrije vingers, wat ook bij vogels nooit voorkomt; de staart wordt door vrije wervels gevormd, eveneens een kenmerk der reptielen. Zonder twijfel echter was Archaeoteryx een vogelachtig dier, dat waarschijnlijk op boomen leefde. Zie plaat Jura-formatie III fig. 7.
