Anthoniszoon (cornelis) - Nederlandsch kartograaf, graveur en schilder, geboren ± 1499, wonende te Amsterdam, waar wij hem ’t eerst in 1527 vermeld vinden. Zijn oudst bekende schilderij is de Braspenningsmaaltijd van 1533. Waarschijnlijk was hij in zijn jeugd zeeman; de eerste druk van de leeskaart, in 1532 door Jan Seversz. die Croepel uitgegeven, werd waarschijnlijk door hem bezorgd; eveneens de nieuwe vermeerderde uitgave verschenen bij Jan Jacobsz., den opvolger van Jan Seversz. (1540-41). Zeker is de Zuiderzeebeschrijving (de Kaerte van dye Suyderzee) zijn werk.
Hij is de eerste geweest, die de leeskaarten van houtsneden van landverkenningen voorzag (uitgegeven 1551 bij Cornelis Karelsz.). In 1536 schilderde hij een plattegrond van Amsterdam in vogelperspectief en maakte hij teekeningen van de stad (1536-1538). In 1544 gaf hij zelf den door hem geteekenden en gesneden grooten plattegrond van Amsterdam uit, die voor de kennis van het 16e eeuwsche Amsterdam van zoo groote beteekenis is. Verder vervaardigde hij een caerte van 't verdroncken lant van Putte e.a. Maar van nog veel meer belang voor de geschiedenis der kartografie is zijne waarschijnlijk in 1543 voor ’t eerst door hem zelf uitgegeven Caerte van Oostlant, Denemarken met omgelegen landen en zeeën, gemaakt met behulp van de door hem uitgegeven leeskaartboeken. Reproductie in Björnbo en Petersen, Anecdota Cartographica septentrionalia en verkleind in: Het Boek, 1913. Deze kaart, waarvan Ruge in 1904 in de voormalige Universiteitsbibliotheek te Helmstedt eene latere uitgave ontdekte, uitgegeven te Antwerpen door Arnoldus Nicolai, maar die reeds vroeger volgens Ortelius te Amsterdam werd uitgegeven, bewerkte eene geheele omwenteling in de kartografie van Noord-Europa. In vergelijking met het werk zijner voorgangers leverde C. Anthonisz. iets voortreffelijks.
Wij mogen hem beschouwen als den voorganger van Waghenaer. Orselius noemt in zijn catalogus Auctorum nog eene belangrijke kaart van hem, n.l. eene kaart van Europa; tot heden is daarvan echter nog geen exemplaar teruggevonden. Hij stierf vóór 1557. Anthoniszoon is een der belangrijkste Nederlandsche kartografen uit de eerste helft van de 16e eeuw. Zie Moes, Amst. boekdrukkers I (1900).
