Ampèremeter - Instrument, bestemd om electrische stroomen, waarvan de richting dezelfde blijft (dus gelijkstroom), in de gebruikelijke eenheid (ampère) te meten. Ze worden hoofdzakelijk volgens twee typen geconstrueerd. Bij het eerste, z.g. electromagnetische, type beweegt zich een draadklosje in het magnetisch veld van een sterken permanenten magneet, analoog aan de constructie van den galvanometer van Deprez-d’Arsonval. De stroom in het draadklosje is óf de te meten stroom zelf óf een zeker deel ervan, verkregen door gebruik te maken van eene nevensluiting.
Het koppel, dat het draadklosje in het magnetisch veld ondervindt, en dat evenredig is met den stroom, dien het doorloopt, maakt evenwicht met een ander, uitgeoefend door eene spiraalveer, eveneens aan het klosje bevestigd. Het gevolg van een en ander is, dat het klosje (en tevens de daaraan bevestigde wijzer) eene afwijking uit den evenwichtsstand verkrijgt, evenredig met de stroomsterkte. De schaal, waarop deze wordt afgelezen, is derhalve in gelijke deelen verdeeld. Instrumenten van dit type, zoowel in den vorm van schakelbordinstrumenten, als in dien van meetinstrumenten voor het laboratorium, worden o.a. gebouwd door de firma’s Weston, Siemens & Halske, Hartmann & Braun. Met behulp van verschillende nevensluitingen is het mogelijk, gebruik makende van één instrument, stroomen tusschen 0.001 ampère en duizenden ampères met groote nauwkeurigheid te meten; de instrumenten van Hartmann & Braun zijn zelfs voor stroomen vanaf één tienmillioenste ampère te gebruiken. Dezelfde constructie, die hier voor een a. is uiteengezet, kan ook, voorzien van passende voorschakelweerstanden, als Voltmeter gebruikt worden.
Eén instrument kan ten slotte, met behulp van een omschakelaar, als volt-ampèremeter gebezigd worder. Bij het andere type (Duitsch „Hitzdrahtinstrumente”) wordt de te meten stroom, resp. een deel er van, door een dun draadje geleid, hetwelk er door verwarmdt wordt, en dientengevolge uitzet. Deze uitzetting wordt op een wijzer overgebracht, hetgeen eene maat voor den stroom geeft. Natuurlijk kunnen de schaaldeelen onderling niet gelijk zijn, aangezien de uitzetting van den draad op zeer samengestelde wijze met de stroomsterkte verandert. Instrumenten van dit type worden door de firma Hartmann & Braun als schakelbordinstrumenten gebouwd. Een voordeel ervan is, dat ze ook voor wisselstroom te gebruiken zijn (zie ELECTRODYNAMOMETER).
