Amboina - I) gewest (residentie) in Ned. Indië, (geheel onder rechtstreeksch bestuur), bestaande uit de volgende eilanden: Amboina, Oma of Haroekoe, Honimoa of Saparoea, Noesa Laoet, Boeroe, Manipa, Kelang, Boana, Ambelau, Ceram, de eigenlijke Banda eilanden, de Zuid-Ooster- en Zuid-Wester-eilanden, de Aroe-eilanden, de Kei-eilanden, de Tenimber-eilanden of Timorlaoet-groep en de groep van Babar, zoomede uit Nederlandsch Nieuw-Guinea, met uitzondering van het tot de residentie Temate behoorend deel. Zij is verdeeld in de volgende afdeelingen:
1) Amboina, met de onderafdeelingen:
a Amboina, bestaande uit het eiland van dien naam en de Lucipara- en Schildpad-eilanden (hoofdplaats Amboina);
b. Boeroe, bestaande uit het eiland van dien naam, benevens het eiland Ambelau en de daaromheen gelegen kleinere eilanden, (hoofdplaats Namléa);
c. Saparoea, bestaande uit het eiland van dien naam, benevens de eilanden Noesa Laoet, Oma en de kleinere daaromheen gelegen eilanden (hoofdplaats Saparoea);
d. Banda, bestaande uit de eigenlijke Banda-eilanden, zoomede uit de eilanden Teoen, Nila en Seroea (hoofdplaats Banda-Neira);
2) Ceram, met onderafdeelingen:
a. West-Ceram, bestaande uit het Westelijk gedeelte van het eiland Ceram benevens uit de eilanden Manipa, Kelang, Boano en omliggende eilanden (hoofdplaats Amahai);
b. Wahai, bestaande uit het Noordelijk gedeelte van Midden-Ceram (hoofdplaats Wahai);
c. Amahai, bestaande uit het Zuidelijk gedeelte van Midden-Ceram, (voorloopige hoofdplaats Amahai);
d. Oost-Ceram, Ceramlaoet en Goram, bestaande uit het Oostelijk gedeelte van het eiland Ceram, benevens de Ceramlaoet-, Matabela- en Goram-eieilanden (hoofdplaats Geser);
3) West-NieuwGuinea, bestaande uit het gedeelte Nederl. Nieuw-Guinea van Tandjong Selee tot Kaap Steenboom (Poelau Naurio) en omliggende eilanden (hoofdplaats Fak-Fak);
4) Zuid-Nieuw-Guinea, bestaande uit het gebied van de voormalige afzonderlijke assistent-residentie van dien naam, n.l het gedeelte van Nederl. Nieuw-Guinea van Kaap Steenboom tot de monding der Bensbachrivier en de omliggende eilanden (hoofdplaats Merauke);
5) Aroe-eilanden, bestaande uit de eilandengroep van dien naam en omliggende eilanden (hoofdplaats Dobo);
6) Kei-eilanden, bestaande uit de eilandengroep van dien naam en de omliggende eilanden (hoofdplaats Toeal);
7) Tanimbar en Babareilanden, bestaande uit de eilandengroep van dien naam en omliggende eilanden, met inbegrip van het eiland Wetar (hoofdplaats Saumlakki).
De algemeene in- en uitvoer door particulieren van dit gewest bedroeg:
Invoer Uitvoer 1900 f 582.636 f 1.800.076 1901 738.886 1.854.160 1902 257.2044 1.382.425 1903 419.674 1.6225.680 1904 913.107 1.843.967 1905 974.805 1.883.428 1906 1.104409 2.272.918 1907 1.203.507 2.665.373 1908 1.130.141 2.718.288 1909 1.133.131 3.506.694 1910 1.743.000 3.256.000 1911 1.466.000 2.499.000 1912 1.523.000 2.472.000 1913 1.956.000 2.644.000 1914 1.622.000 2.236.000 Voornaamste uitvoerproducten in 1914: schelpen, parelmoer: 265.986 K.G. (f 550.591); geklopte muskaatnoten: 481.185 K.G. ( f 50.215); muskaatnoten in den dop: 386.915 K.G. (f 116.075); foelie 218.102 K.G. (f 436.204); damar: 815.221 K.G. (f 309.784) ;copra: 683.232 K.G (f 170 808); copal: 462.690 K.G. (f 92.538); wortelhout: 91.599 K.G. (f 53.127); nagelen: 37.351 K.G. (ƒ27.266); aetherische olie (vooral kajoe-poetih): 37.380 K.G. (f 74.760);rottan: 593.404 K.G. (f71.208) en vogelhuiden: 2.234 stuks (f 34.069).
II) afdeeling van de gelijknamige residentie, (zie boven), bestaande uit het eiland Amboina of Ambon, en de Lucipara en Schildpad-eilanden; hoofdplaats Amboina. Voor het eil. en stad, zie AMBON.
