Alexandriet - als edelsteen gebruikte variëteit van het mineraal chrysoberyl. Hij vertoont de eigenaardige eigenschap bij daglicht groen, bij kunstlicht rood te zijn. Deze kleurwisseling wordt veroorzaakt, doordat a., zooals bij onderzoek in een spektroskoop blijkt, de gele en blauwe stralen grootendeels absorbeert en de roode en groene doorlaat. In licht, dat rijk is aan groene stralen, wordt de steen daarom groen; in licht, dat rijk is aan roode stralen, echter rood.
Bij mengsels van roode en groene vloeistoffen heeft men dezelfde eigenschap waargenomen. Tot voor zeer langen tijd was de steen uitsluitend bekend uit Rusland. Hij werd in 1830 ontdekt op den dag van de meerderjarigverklaring van den lateren czaar Alexander II in de smaragdgroeve Tokowaja Jekaterinen burg in den Oeral. Daar hij bovendien de belangrijkste Russische militaire kleuren vertoont, wordt hij in Rusland als een soort nationale steen met voorliefde gedragen. Sedert is a. in zekere hoeveelheid en ten deele in betere hoedanigheid ook gevonden in edelsteengrint van Ceylon. Hier komt naast de gewone ook a.-katoog voor, welke behalve de karakteristieke kleurverandering in kunstlicht ook vertoonen het chatoyeeren der gewone katoogen. Zoogenaamde kunstmatige of synthetische a. wordt op soortgelijke wijze vervaardigd als robijn; hij vertoont de kleurwisseling, die karakteristiek is voor a., is echter chemisch en naar de overige physische eigenschappen korund en draagt daarom zijn naam ten onrechte.
