Agesilaus - koning van Sparta, leefde 442-358 v. C. Hij was klein van gestalte en bovendien mank, maar vastberaden, gehard en listig. Eerst voerde hij oorlog tegen de Perzen, om de Grieken in Klein-Azië te beschermen. Hij werd naar Sparta teruggeroepen om zijn eigen vaderland te verdedigen, dat was aangevallen door Athene, Corinthe, Thebe en Argos. Bij Coronëa in Boeotië versloeg hij in 394 de bondgenooten, nadat de Spartaansche vloot door Conon bij Cnidos overwonnen was.
In 387 maakte de z.g. vrede van Antalcidas een eind aan den oorlog met Perzië, waarna hij zich tegen Thebe keerde: dit werd door de Atheners onder den voortreffelijken Chabrias geholpen. In 371 verloor Sparta den bloedigen slag bij Leuctra tegen Epaminondas, die daardoor opeens zijne vaderstad Thebe aan de spits der Grieksche staten stelde. Toen de Thebanen ten tweeden male een inval deden, leverde Agesilaus hun den slag bij Mantinea (362), waar Epaminondas sneuvelde, en nadat de vrede gesloten was, trok hij ondanks zijnen hoogen leeftijd naar Egypte, om dat land tegen de Perzen te helpen. Met rijke geschenken keerde hij vandaar terug, maar stierf onderweg, 84 jaren oud.
