Abruzzen en molise - Een compartimento van Midden-Italië, om het Fucinermeer en aan den Gran Sasso d’Italia, een oppervl. beslaande van 16.600 K.M.2, met een bevolking van bijna anderhalf millioen zielen; het comp. is verdeeld in 4 provinciën:
1) Abruzzo citeriore of Chieti, het Z.O. deel;
2) Abruzzo ulteriore I, of Teramo, het N.W. deel;
3) Abruzzo ulteriore II of Aquila, het W. deel;
4) Molise of Campobasso.
Het hoogland der Abruzzen maakt het wildste en hoogste deel van het Apennijsche bergstelsel uit; hoogste top Monte-Como, 2921 M.; het comp. strekt zich uit van Latium tot aan de Adriatische zee, waarnaar het door de Pescara afwatert; de belangrijkste steden zijn: Aquila aan de Aterno, hoofdstad der provincie van dien naam, 18.500 inw.; Soknona aan de Gizio, geboorteplaats van den dichter Ovidius, 13.000 inw.; Taramo aan de Tordino, 21.000 inw.; Chieti aan de Pescara, 24.400 inw.; Campobasso, voormalige hoofdstad, 14.400 inw. Handel en veeteelt zijn de hoofdmiddelen van bestaan. Het klimaat is ruw in de hoogere streken; sommige bergpieken zijn het geheele jaar met sneeuw bedekt. De valleien zijn ongemeen vruchtbaar; dichte eikenwouden bedekken de berghellingen. De bevolking leeft eenvoudig, is aan haar bergen gehecht, gastvrij, doch onbeschaafd en bijgeloovig.
Uit een krijgskundig oogpunt vormde het Abruzzendistrict vroeger een sterk bolwerk, waardoor het moeilijk was, Napels van de Noordzijde te naderen; in de geschiedenis is echter herhaaldelijk gebleken, dat deze sterkte zeer overschat was geworden. In de oudheid woonden hier Samnitische volken, die de Romeinen eerst na drie veldtochten met moeite konden onderwerpen. De hoofdweg, de Via Valeria, voerde van Rome over Tivoli naar het Fucinermeer en dan over den Mons Imeus (Mte. Sirente) naar het Pescaradal.
