I. bw. en bn., horizontaal, evenwijdig aan de horizon of een waterspiegel: die balk ligt niet een waterpas vlak;
II. zn., o. (-sen), instrument om te onderzoeken of iets horizontaal ligt of overal even hoog is.
Het waterpas bestaat uit een houten of metalen balkje waarin zich een flauw gebogen buisje bevindt. Dit is bijna geheel gevuld met een vloeistof met laag vriespunt, zodat een luchtbel aanwezig is, die steeds het hoogste punt zoekt. Het waterpas kan alleen gebruikt worden voor kleine onderdelen. Soms is in het waterpas een tweede buisje dwarsgeplaatst zodat men ook een verticaal vlak kan controleren. Vroeger, en nog wel voor onnauwkeurig werk, gebruikte men voor het waterpassen over grotere afstanden een flesjeswaterpas: twee flesjes met twee open einden, onderling verbonden door een (tuin)slang gevuld met water. Voor nauwkeurig waterpassen over grote afstanden dient het waterpasinstrument.
