v. (-en), (ook: blazoenering), beschrijving van een heraldisch wapen of van heraldische wapens.
De wapenbeschrijving heeft zich in de loop der eeuwen zodanig ontwikkeld dat iedere wapentekenaar, waar ook ter wereld, het wapen op de juiste manier zal kunnen tekenen, zonder over een model te beschikken. Voor een goede wapenbeschrijving dient een bepaalde volgorde van de onderdelen aangehouden te worden, nl.:
1. schild;
2. schilddekking (kroon, helm, hoed, enz. met helmteken en helmkleden);
3. uitwendige versierselen (‘pronkstukken’; b.v. schildhouders, wapenspreuk). De schildbeschrijving omvat achtereenvolgens:
1. veld (kleur, schildverdelingen, ‘bezaaid’);
2. stuk (embleem) en hiervan
a. aantal;
b. plaatsing;
c. stand;
d. kleur;
e. bijzonderheden (gekroond, getongd, genageld enz.);
3. de stukken waarmee het voornaamste stuk (2) beladen is;
4. nevenstukken die het stuk (2) vergezellen;
5. schildhoofd, schildvoet, zoom, hartschild;
6. stuk of stukken ‘over alles heen’ geplaatst. Vanouds heerste de gewoonte een wapen te beschrijven vanuit het standpunt van degene die het schild vóór zich draagt: ‘links’ en ‘rechts’ zijn dan omgekeerd voor de beschouwer. Duidelijkheidshalve zegt men daarom vaak ‘heraldisch rechts’ en ‘heraldisch links’. Men verlaat steeds meer deze wijze van aanduiden, nu echte wapenschilden vrijwel nooit meer voorkomen en men te doen heeft met gedrukte of getekende modellen, waarbij dan ‘links’ inderdaad het van links (naar rechts) leesbare aanwijst. In het wapenschild zelf onderscheidt de wapenkundige nog verschillende plaatsen, waar emblemen kunnen staan: (schild)hoofd (bovenste ⅓ gedeelte van het schild); (schild)voet (onderste ⅓ gedeelte). Vanouds kent de wapenbeschrijving weinig kleuren ( zie kleur, BANISTIEK EN HERALDIEK). Voor de geometrische verdelingen van het schild heeft men bijzondere namen. De Académie Internationale d’Héraldique heeft een Vocabulaire-atlas héraldique (1952) uitgegeven, waarin de afbeeldingen van 530 heraldische figuren enz. afgebeeld zijn en verduidelijkt door de specifieke woorden in het Frans, Duits, Spaans, Italiaans en Nederlands. De voornaamste geometrische schildverdelingen zijn: gedeeld (door een verticale lijn over het midden), doorsneden (door een horizontale middellijn), geschuind en linksgeschuind (door een diagonale lijn). De combinatie van genoemde verdelingen levert op: gevierendeeld (verticale en horizontale middellijn), schuin gevierendeeld (beide diagonalen), gegeerd (verticale en horizontale middenlijnen èn diagonalen). Verder bestaat er een eindeloze reeks andere combinaties die vergroot wordt doordat de deellijnen velerlei variaties kunnen vertonen: gekanteeld, gegolfd, geënt, ingeschulpt, geknoest enz.
Een van de belangrijkste principes in de wapenbeschrijving is het onvermeld laten van datgene wat ‘regel’ is. Zo staat een leeuw altijd opgericht op de achterbenen en de profil afgebeeld, voor de aanschouwer naar links. Elke andere stand, richting enz. wordt gespecificeerd: de ‘normale’ leeuw is zonder meer ‘een leeuw’. Maar ook deze ‘normale’ stand kan ongewoon worden. Er bestaat in de heraldiek een beleefdheidsregel, volgens welke in twee naast elkaar geplaatste wapens de ‘natuurlijke stukken’ (leeuw, adelaar, mens, hemellichaam, bloem enz.) naar elkaar toe gewend staan. B.v. twee wapens met de blazoenering: rood, een gouden leeuw wapenbeschrijving blauw, een zilveren leeuw, geeft aan dat de ene naar links, de andere naar rechts gewend is.
Deze courtoisieregel geldt ook als de wapens totaal verschillende emblemen vertonen. De vorm van het schild wordt vrijwel niet in een wapenbeschrijving vastgelegd. Hier geldt slechts de wapenstijl, door de individuele tekenaar toegepast. uitwendig versiersel.
LITT. J. Godefroy, De hoofdzaken van de heraldiek voor teekenaars en decorateurs (z.j.); J.A. de Boo, Familiewapens oud en nieuw (1977).
