Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 31-01-2022

Vreedzame coëxistentie

betekenis & definitie

het vreedzaam naast elkaar bestaan van staten of statengroepen met verschillende opvattingen en levenswijzen. Als zodanig is het begrip reeds oud.

Toen de Franse koning Frans I in 1535 een verdrag sloot met de Turkse sultan Soliman, verdedigde hij zich tegen pauselijke bezwaren met een beroep op de gedachte dat volken met verschillende godsdiensten vreedzaam met elkaar zouden kunnen omgaan. Recent denkt men bij vreedzame coëxistentie vóór alles aan het vreedzaam samen bestaan in verscheidenheid van de kapitalistische en de communistische wereld. Voor vreedzame coëxistentie was nauwelijks plaats zolang beide laatste stelsels verwachtten, dat het andere ten onder zou gaan. Er kwam ruimte voor vreedzame coëxistentie toen de kapitalistische landen moesten erkennen dat het Sovjetstelsel wel levensvatbaarheid had, en de Sovjetleiders moesten inzien dat het kapitalistische stelsel er niet zo slecht aan toe was als de communistische theorie wel beweerde. Pas vrij laat werd officieel aanvaard dat ook de USSR aan een nucleaire wereldoorlog te gronde zou gaan. De noodzakelijke consequentie was de leer dat het mogelijk moest zijn vreedzaam met elkaar in één wereld te leven.

In de praktijk betekende de aanvaarding van de leer van vreedzame coëxistentie een grotere voorzichtigheid in de buitenlandse politiek. De vreedzame coëxistentie kreeg rond 1960 officieel gestalte, in de USSR op het 20e Partijcongres (1958), in de VS onder de regering-Kennedy (1961—63). De inhoud wordt sindsdien omschreven als oorlogsverbod, vreedzame oplossing van geschillen, begrip voor elkaars belangen, geen inmenging in elkaars zaken, zelfbeschikkingsrecht van volken, respect voor soevereiniteit en territoriale integriteit, bevordering van economische en culturele samenwerking op voet van gelijkheid en wederzijds voordeel. De vreedzame coëxistentie werd met zoveel woorden erkend in de gemeenschappelijke verklaring van de Amerikaanse president R.Nixon en de Russische partijsecretaris L.Brezjnev van 29.5.1972, als eerste grondbeginsel van de verhouding der twee supermachten.

< >