v./m. (-en), staafvormig hardstalen handgereedschap met regelmatige snijkanten (kappen) of tandjes om harde stoffen, metaal en hout mee te bewerken; de erover halen, erover laten gaan, verfijnen, de ruwheid verminderen (van geschriften enz.).
Naar het profiel of de doorsnede onderscheidt men o.a. platte, platspitse, driekante, vierkante, halfronde, ronde (zgn. rattestaart) vijlen. De vlakken zijn uitwendig bezet met een groot aantal snijkanten of snijtandjes:
1. enkele kap: rechtlijnige snijkanten op regelmatige afstanden, gewoonlijk onder een hoek met de
lengterichting (b.v. voor zachte materialen);
2. dubbele kap: over de enkele kap is kruislings een tweede aangebracht waardoor tandjes ontstaan (b.v. voor harde materialen); door verschil in hoek van de twee kappen en onregelmatige afstanden kan een grillig patroon verkregen zijn ter vermindering van de kans op krasvorming;
3. freestanden: gebogen evenwijdige snijtanden (door betere spaanlossing dan enkele kap geschikt voor zachtere materialen);
4. rasp: puntige tandjes zijn regelmatig verdeeld (b.v. voor zeer zacht materiaal: gloeiend staal, hout, hoorn). De fijnheid van de kap bepaalt de spaanafname. Men onderscheidt o.a. raspvijl (ca. 17 tanden/inch), basterd (30 tanden/inch), halfzoet, zoet en dubbelzoet (tot 96 tanden/inch), dit gemeten op een 12 inch-vijl. Vijlen bestaan in diverse grootten; sleutelvijlen zijn zeer kleine typen.
