juridische term die gehanteerd wordt indien het (voort)bestaan van een persoon onzeker is geworden. Bij afwezigheid met bestaansonzekerheid gedurende een zekere termijn, gekoppeld aan het ontbreken van enig bericht van de afwezige, kan de rechtbank op verzoek van belanghebbenden bepalen dat er rechtsvermoeden van overlijden bestaat.
De termijn is tien jaar indien de afwezige zijn woonstede verliet met een volmacht tot waarneming van zijn zaken, vijf jaar indien dit niet het geval is, en één jaar indien de afwezige tot de bemanning of passagiers behoorde van een vaartuig waaromtrent in die tijd geen bericht is ontvangen, dan wel de afwezige vermist is als gevolg van een ramp met enig vaartuig of vliegtuig. Na verklaring van vermoedelijk overlijden, uitgesproken door de rechtbank, zijn de vermoedelijke erfgenamen gerechtigd tot een voorlopige inbezitneming van het door hen verwachte erfdeel. De achtergebleven echtgenoot is dan nog niet zonder meer gerechtigd een nieuw huwelijk te sluiten. Daarvoor dient alsnog een aparte toestemming verkregen te worden van de rechtbank. Indien de afwezige terugkeert na de verlening van het verlof tot hertrouwen, doch vóór het opvolgend huwelijk, dan vervalt dit verlof. Keert de afwezige terug na het sluiten van het opvolgend huwelijk, dan wordt het eerstgesloten huwelijk geacht ontbonden te zijn door de sluiting van het opvolgend huwelijk.
Voor België: zie afwezigheid.
