o., het geheel van internationale rechtsregels aangaande het afsluiten, het verbreken, de reikwijdte enz. van verdragen.
Er zijn verdragen die volgens de bedoeling der partijen deze direct binden na ondertekening, en andere die pas verbinden nadat ze door het staatshoofd zijn bekrachtigd (geratificeerd). De feitelijke inwerkingtreding vindt in het laatste geval gewoonlijk plaats op het tijdstip van de uitwisseling van de ratificatie-oorkonden, of, in geval van meerzijdige verdragen, zodra een in het verdrag vastgesteld minimum aantal ratificatie-oorkonden is gedeponeerd bij een bepaalde staat. De procedure met ratificatie vindt haar grond in het feit dat vroeger verdragen werden gesloten door tussenkomst van diplomatieke agenten van de vorsten, die het laatste woord alsnog aan zichzelf wilden voorbehouden. Tegenwoordig dient de splitsing in twee handelingen vooral om de verschillende nationale organen van een staat (m.n. het parlement) de gelegenheid te verschaffen zich voor of tegen het verdrag uit te spreken.
Over de vraag of een verdrag dat wettelijke rechten van de onderdanen raakt, deze rechtstreeks bindt of dat daarvoor nog een wet vereist is, wordt verschillend gedacht; dit is echter een vraag van intern recht van de betrokken staat.
Men onderscheidt het verdrag in engere zin tot bepaling van de subjectieve rechten en verplichtingen van partijen en voortgekomen uit belangentegenstelling (treaty contracts) tegenover conventies tot vaststelling van objectieve rechtsnormen, berustend op belangengemeenschap (traités-lois), b.v. de Haagse Conventies en het Handvest der VN. Verder onderscheidt men: naar de inhoud ; politieke verdragen (alliantie-, grens-, garantie-, neutraliteitsverdrag), economische verdragen (handels-, scheepvaart-, consulaire, vestigings-, spoorweg-, muntverdragen) en verdrag betreffend internationaal privaat-en procesrecht, en uitleveringsverdragen; naar de vorm: tweezijdige (bilaterale) tegenover meerzijdige (collectieve, plurilaterale, multilaterale) verdragen. Ingeval een van de verdragsluitende partijen haar verplichtingen niet nakomt, hebben de andere staten het recht om het verdrag op te zeggen.
Wordt de bevoegdheid daartoe in het verdrag geregeld, dan bepaalt dit tevens een opzeggingstermijn. Verdragen die omtrent opzegging niets bepalen, kunnen slechts krachtens een nieuwe overeenkomst tussen de verdragsluitende staten worden beëindigd. Verdragen tot regeling van grenzen of gebiedsafstand en vredesverdragen houden geen bepalingen betreffende opzegging in (clausula rebus sic stantibus).
Onder een open verdrag (convention ouverte) verstaat men een verdrag dat voor toetreding (accessie, adhesie) van andere dan de verdragsluitende staten openstaat. Alle door een lid van de Volkenbond gesloten verdragen moesten door het Volkenbondssecretariaat worden ingeschreven en bekend gemaakt; geen van deze verdragen was bindend vóór de inschrijving. Het tot stand komen van geheime verdragen werd hierdoor bemoeilijkt. Volgens art. 102 van het Handvest van de VN moeten ieder verdrag en iedere internationale overeenkomst die door een lid van de VN worden gesloten zo spoedig mogelijk bij het secretariaat worden geregistreerd en gepubliceerd. Geschiedt dit niet, dan mag de nalatige partij geen beroep doen op het verdrag voor enig orgaan van de VN. Op 22.5.1969 werd te Wenen het Verdrag inzake het Recht met betrekking tot Verdragen gesloten, dat uitsluitend toepasselijk is op verdragen tussen staten. De VN Commissie voor Internationaal Recht bereidt een ontwerp inzake verdragen tussen staten en internationale organisaties en tussen internationale organisaties onderling.
LITT. A.M.Stuyt, Formeel tractatenrecht (1966); K.Holloway, Modern trends in traty law (1967); M.S.McDougal, H.D.Lasswell en J.C.Miller, The interpretation of agreements and world public order (1967); I.M.Sinclair, The Vienna Convention on the law of treaties (1973); T.O.Elias, The modern law of treaties (1974).
