m. (-pen), hulptoestel voor een bewerkingsmachine om een omtrek van een werkstuk in een bepaald aantal gelijke stukken te verdelen of het werkstuk over een zekere hoek te verdraaien.
Een verdeelkop wordt vaak gebruikt op een freesmachine, b.v. als een werkstuk van een zeskant moet worden voorzien, of tanden aan een tandwiel gefreesd. Het werkstuk wordt dan opgespannen tussen verdeelkop en tegencenter, beide op de freesmachinetafel bevestigd.
De verdeelkop met indirecte verdeling is voorzien van een verdeelschijf met concentrische gatenkransen. D.w.z. gaten op regelmatige afstanden verdeeld over een cirkel, elke cirkel met een ander aantal, b.v. 16, 18, 20, 23, 29, 33, 39, 43 en 49. De centeras kan verdraaid worden met behulp van een kruk en een worm-wormwieloverbrenging. Heeft deze de gebruikelijke overbrengingsverhouding van 1 : 40, dan komt één krukomwenteling overeen met een hoekverdraaiing van centeras en werkstuk van 360° : 40 = 9°. Wordt de kruk verdraaid over één gatafstand op de cirkel met 18 gaten, dan is de hoekverdraaiing 9° : 18 = 0,5°. In de kruk is een snapper (verende pen) aangebracht die, in een gat geplaatst, het center fixeert.
De verdeelkop met directe verdeling is eenvoudiger. De uitwisselbare verdeelplaat heeft één gatenkrans en is direct op de centeras bevestigd. Een vast opstelde, indrukbare pen fixeert plaat met center. Op een verdeelkop met differentiaalverdeling kunnen extra tandwieloverbrengingen aangebracht worden, die de verdeelschijf over een geringe hoek verplaatsen. Zodoende kunnen ook andere verdelingen verkregen worden dan met stilstaande gatenkransen mogelijk zijn.
