vm. Bantoestan, sinds 13.9.1979 republiek, omgeven door Zuid-Afrika, in het noordoosten van Transvaal, 6500 km2, 266700 inw.
Hoofdstad: Thohoyandou.
FYSISCHE GESTELDHEID
Reliëf en afwatering. In het zuidwesten bestaat het land uit het noordelijkste deel van de keten de Soutpansberg (1900 m). Naar het noordoosten daalt het gebied via de Malonga Plains naar de Limpopo. Er zijn vele rivieren die het gehele jaar door water bevatten. Ten behoeve van de irrigatie zijn reeds meer dan 200 dammen aangelegd, o.a. Lupepe-dam, Nwanedzi-dam, Nzhelele-dam.Klimaat.
Het klimaat is subtropisch, met gemiddeld 300-2000 mm regenval per jaar, afhankelijk van de geografische ligging. De jaarlijks gemiddelde zomertemperatuur is 25 °C, wintertemperatuur 15 °C. Geen vorst of sneeuw.
Fauna. Vooral in het noordoosten komen olifant, leeuw, luipaard, cheetah, nijlpaard, krokodil en vele antilopesoorten voor.
BEVOLKING
Algemeen. De voornaamste stammen zijn: Vhangona, Vhanyai, Vhambedzi, Vhalea. Zij vormen een homogeen volk: de Vhavenda. Zij zijn patrilineair. De oorspronkelijke hoofdstad was Sibasa, de nieuwe hoofdstad is gedeeltelijk nog in opbouw en berekend op 125000 inw. Taal.
De bevolking spreekt Luvenda (Tshivenda), verwant aan de Bantoetalen van zuidelijk Afrika. Godsdienst. Natuurgodsdienst en de voorouderverering spelen een belangrijke rol. Invloed van de zending is moeilijk na te gaan.
ECONOMIE
Landbouw, veeteelt en bosbouw zijn de pijlers van de economie en de drijfkracht voor de industriële ontwikkeling.
Landbouw, veeteelt en bosbouw. De landbouw is vooral zelfverzorgend; 50 % van het voedsel moet geïmporteerd worden. Klimaat en bodem maken drie oogsten per jaar mogelijk: maïs, tarwe, bonen. Subsidies worden verleend voor de aanleg van plantages: citrusfruit (export), avocado’s, peren, bananen. Er zijn een theeplantage en -fabriek nabij Tshivhase en tien sisalplantages (totaal 1100 ha). Koffieproeftuinen liggen bij Tshiombo en Phaswana.
Het veeteeltgebied ligt in het noordoosten, m.n. op de Maionga Plains. Er vindt overbeweiding plaats. Venda heeft een groot bosbestand met dennewouden en eucalyptuswouden.
Mijnbouw. In het westen en noordoosten liggen grote kolenreserves die geëxploiteerd worden door een Zuidafrikaanse ijzeren staalcorporatie. Verder zijn er twee grafieten twee magnesietmijnen. Industrie. Industrie kan aan de lokale vraag voldoen: levensmiddelen en bouwmaterialen. Verder zijn er een fruitconserveringsfabriek en houtzagerijen.
Voor uitbreiding van de industrie is de grote afstand tot de afgezetgebieden een probleem. De voornaamste handelspartner is Zuid-Afrika.
STAATSINRICHTING
BESTUUR
De uitvoerende macht berust bij de president, die optreedt in consultatie met de uitvoerende raad (negen ministers door de president benoemd). De wetgevende macht berust bij het parlement (president en de Nationale Vergadering). De grondwet is ontworpen en goedgekeurd door de inwoners.
Rechtspraak. Onder het hooggerechtshof van Venda ressorteren de rechtbanken van de chiefs, die rechtspreken volgens eeuwenoude, traditiegebonden wetten.
Munt. De munteenheid is de Zuidafrikaanse rand. Onderwijs. De meeste kinderen van 6-13 jaar bezoeken een school. Er zijn 55 scholen voor voortgezet onderwijs. Jaarlijks volgen 500 Vhavenda onderwijs aan een Zuidafrikaanse universiteit. In de hoofdstad is een onderwijzersopleiding en een landbouwschool gevestigd; in Sibasa een lagere technische school.
LITT. C.van Rensburg, The republic of Venda (1979).
