Indonesisch eiland in het zuidoosten van de archipel, 30000 km2, 1,25 mln. inw. Timor behoort tot de niet-vulkanische buitenboog van de Kleine Sunda Eilanden.
Op het eiland van sterk geplooide kalksteen komen vele aardbevingen voor. Het moessonklimaat heeft een zeer droge periode van mei—nov. waardoor een savanne-achtig landschap is ontstaan. De bevolking is een menging van Mongoliden en Melanesiërs, waardoor zij van de overige Indonesische bevolking verschilt. Rijst- en maïsbouw, koffie en katoenteelt zijn de voornaamste bestaansmiddelen. Administratief behoort het eiland deels tot de prov. Nusa Tenggara Timur.GESCHIEDENIS
Van de 16e eeuw tot 1974 was de helft van het eiland Portugees. De Nederlanders en Portugezen hebben elkaar het eiland lange tijd betwist m.n. om het sandelhout. In 1904 bereikten Nederland en Portugal een akkoord over de grensafbakening. Na de vorming van de republiek Indonesië heeft deze rechten doen gelden op Portugees-Timor. Na de staatsgreep in Portugal (april 1974) boden de Portugese autoriteiten de Oost-Timorese bevolking zelfbeschikking aan. Er werden vrije verkiezingen gehouden, die het Revolutionair Front van Oost-Timor (FRETILIN), dat onmiddellijke onafhankelijkheid nastreefde en socialistisch georiënteerd was, 90 % van de mandaten opleverden.
In jan. 1975 vormde FRETILIN een coalitie met de Timorese Democratische Unie (UDT), die blijvende aansluiting bij Portugal wenste, maar tijdelijk het FRETILIN-Standpunt overnam. In aug. 1975 eiste de UDT van de Portugese autoriteiten dat aan Timor direct onafhankelijkheid zou worden verleend en dat alle leden van het FRETILIN zouden worden gearresteerd. Nadat het Portugese bestuur zich had teruggetrokken, brak er een burgeroorlog uit waarbij het FRETILIN aan de winnende hand was. De Indonesische regering was bevreesd voor een zelfstandig, links georiënteerd Timor. Op 28.11.1975 riep het FRETILIN de onafhankelijke republiek Oost-Timor uit, waarna Indonesië militair ingreep. Ondanks de Indonesische overmacht hield het FRETILIN in het binnenland stand.
In april 1976 nam de Veiligheidsraad van de VN resoluties aan waarin werd aangedrongen op terugtrekking van de Indonesische troepen. Begin 1977 trok het Portugese bestuur zich definitief terug. In juli 1976 werd Oost-Timor naar het heette op wens van de bevolking de 27e provincie van Indonesië (hoofdstad: Dilly). In 1977 werd een Australisch rapport openbaar, waarin de Indonesiërs van wreed optreden werden beticht. De algehele onderwerping van Oost-Timor is nog steeds niet gelukt.
LITT. D.Freney, Timor (1975); H.Hill, The Timor story (1976); F.Jolliffe, East Timor (1978).
