(Latijn: Thucydides), Grieks geschiedschrijver, *ca.460 v.C., ♱ca.400 v.C. Athene; uit een aanzienlijk geslacht.
Toen Thoukydides tijdens de Peloponnesische Oorlog in 424 v.C. het bevel voerde over een eskader en enige uren te laat kwam om Amfipolis (dat door de Spartanen overrompeld was) te redden, werd hij ter dood veroordeeld. Hij onttrok zich aan deze straf door ballingschap. In 401 v.C. werd hij teruggeroepen. Thoukydides was de eerste geschiedschrijver in moderne zin. Voor zijn beschrijving van de Peloponnesische Oorlog (slechts voltooid tot 411) heeft hij jarenlang het materiaal verzameld, zelf de voornaamste plaatsen bezocht en bij ooggetuigen inlichtingen ingewonnen. Voor de reconstructie van de oudere geschiedenis van Griekenland maakte hij gebruik van archeologische gegevens en van aanwijzingen in het taalgebruik en in de godsdiensttraditie.
Thoukydides verhaalde niet alleen de gebeurtenissen, maar zocht steeds naar de verborgen krachten die deze voortgebracht hebben, vooral naar de motieven van de handelende personen. De laatste komen vooral in de redevoeringen tot uitdrukking, door Thoukydides herschapen tot verhandelingen over de politieke en psychologische achtergronden van het gebeuren, in overeenstemming met situatie en karakter van de spreker. Uitgaven: door C.Hude (2 dln. 1913—25); Duitse vert. door J.Heilmann (2 dln. 1949); Engelse vert. door R.Crawley (1910); Ned. vert. door H.Boissevain en H.Boeken (8 dln. 1914—24); door J.Schwarz (1978).
LITT. C.Meyer, Die Urkunden im Geschichtswerk des Thukydides (1955); H.Westlake, Individuals in Thucydides (1968); A.Woodhead, Thucydides on the nature of power (1970).
