Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 31-01-2022

Thermiek

betekenis & definitie

v., stijgende luchtmassa van beperkte omvang in een onstabiele atmosfeer.

Thermiek ontstaat als een deel van de luchtlaag boven het aardoppervlak sterker wordt verwarmd dan de omgeving. Verschil in verwarming ontstaat door verschil in terugkaatsing van de zonnewarmte door onderling afwijkende grondsoorten en vegetatietypen. De relatief sterk verwarmde luchtlaag (thermiekbel) heeft een geringere dichtheid dan zijn omgeving en zal onder invloed van de opwaartse kracht volgens de wet van Archimedes stijgen. Na het loslaten van de grond is de doorsnede van de bel enkele tientallen tot honderden meter. De vorm is meestal langwerpig met de grootste lengte in de windrichting. Tijdens het stijgen neemt de omvang toe tot 1–1,5 km.

Zolang de thermiekbel warmer blijft dan haar omgeving blijft zij stijgen. De stijgsnelheid zal groter zijn naarmate het temperatuurverschil tussen de bel en haar omgeving groter is en bedraagt meestal 1–10 m/s, in buien soms tot 25 m/s. De grootste snelheid wordt in de kern van de bel aangetroffen. De lucht, die een stijgende thermiekbel verdringt, stroomt langs de bel naar beneden (tegenstroom). Veelal volgen de thermiekbellen elkaar periodiek zo snel op, dat van een thermiekslurf of -schoorsteen wordt gesproken.

Wordt tijdens de opstijging het condensatieniveau bereikt, dan vormt zich in de thermiekbel een stapelwolk. Men noemt thermiek onder stapelwolken natte thermiek. De opstijgende bewegingen in de wolk, die vaak weer groter zijn dan eronder door de vrijkomende condensatiewarmte, heten wolkenthermiek. Wanneer de opstijgende bewegingen niet tot de vorming van stapelwolken leiden, spreekt men van droge thermiek. Ontwikkelen de stapelwolken zich tot buien, dan wordt van buienthermiek gesproken.

Van thermiek wordt gebruik gemaakt door vogels en zweefvliegers. Een zweefvliegtuig zal vrijwel altijd via lierstart of vliegtuigsleepstart op een hoogte worden gebracht waar de stijgsnelheid van de lucht de daalsnelheid van het vliegtuig zal kunnen overwinnen.

< >