Atheens staatsman, *ca.525 v.C. Athene, ✝ca.460 v.C.Magnesia.
Themistokles stelde als archont (493 v.C.-492 v.C.) voor om Piraeus te versterken en dit in plaats van de rede Faleron tot haven van Athene te maken (als plaatsvervanger van het in 493 v.C. gevallen Milete). Na een onderbreking, o.a. veroorzaakt door de Perzische aanval van 490 v.C., bracht hij, als strateeg (vermoedelijk sinds 487 v.C.) zijn conceptie verder tot uitvoering. De ontwikkeling van Piraeus bracht structuurveranderingen, m.n. verdere democratisering, met zich mee, wat verzet wekte. Dit gaf aanleiding tot een reeks schervengerichten (ostracisme), waardoor 0. a. Xanthippos en Aristeides werden getroffen; de laatste in 483 v.C., waarschijnlijk om zijn tegenstand tegen het voorstel van Themistokles een vloot van 200 triëren te bouwen.De uitvoering van dit voorstel verdubbelde de gezamenlijke zeemacht van de Grieken in de tweede fase van de Perzische Oorlogen (480 v.C. vlg.), waarin Themistokles, hoewel Spartanen het commando voerden, de ziel was van het Griekse verzet. Na het verjagen van de Perzen uit Griekenland (479 v.C.) speelde Themistokles een belangrijke rol bij de wederopbouw van Athene en zijn muren; ook zette hij door dat de muren van Piraeus werden voltooid. Waarschijnlijk omdat hij de machtsstrijd tussen Athene en Sparta voorzag, inspireerde Themistokles democratische bewegingen op de Peloponnesos, nadat hij ca.471 v.C. door het ostracisme getroffen was en in Argos gastvrijheid had gevonden. Ca.468 v.C. werd hij door Sparta beschuldigd van medeplichtigheid aan Pausanias’ machinaties. Themistokles vluchtte naar het Perzische Rijk, waar hij in 465 v.C. door Artaxerxes I tot gouverneur werd aangesteld van Magnesia (Karië).
