SSR in de USSR, in Centraal-Azië, 143100 km2, 3,4 mln. inw. Hoofdstad Doesjanbe.
Tadzjikistan bestaat grotendeels uit oost-west verlopende gebergten, die deel uitmaken van de Tiensjan, en de Pamir; door het droge klimaat grotendeels boomloos. De rivieren vloeien bijna alle naar de Amoe Darja.De bevolking bestaat uit soennitische islamieten (Tadzjieken, 56 % van de bevolking), evenals de grootste minderheidsgroep, de Oezbeken (23 %). De Russen en de Oekraïeners maken 13 % van de bevolking uit. Tot Tadzjikistan behoren de autonome oblast Gorno-Badachsjan en de prov. Koeljab en Leninabad. De dorpen liggen in de dalen langs rivieren en irrigatiekanalen.
De landbouw neemt een belangrijke plaats in; 40 % van de beroepsbevolking is erin werkzaam. Van de 722000 ha akkerland wordt 535000 ha geïrrigeerd.
Een belangrijk gewas is graan (tarwe, gierst, gerst en rijst), maar belangrijker is de katoenteelt. Ook de fruitteelt is van belang (abrikozen, perziken, druiven voor rozijnen en voor wijn). Er zijn 245 kolchozen en 124 sovchozen. De veeteelt omvat 2,9 mln. schapen (gissar- en karakoelschapen) en geiten, 1,1 mln. runderen en 106000 varkens. De industrie omvat katoen en oliën in het noorden, zuidwesten en Doesjanbe, katoenoogstmachines in Leninabad, fruitconserven, meel, zijde en is voorts gebaseerd op de aanwezigheid van delfstoffen in het noorden: bruinkool, lood, zink, olie, radium, uraan, bismut, asbest, mica, potas en zwavel. De industrie omvat cement, katoen, zijde, schoenen en koelkasten.
In de energievoorziening is het aandeel van de hydro-elektriciteit sterk toegenomen na de aanleg van het stuwmeer in de Syr Dar ja en de bouw van vier hydro-elektrische centrales. Er zijn 80 grote elektriciteitscentrales. In de Javansteppe wordt een elektrochemisch combinaat gebouwd, in de Vachsjrivier een energiecentrale van 3,2 mln. KW. Door wegaanleg zijn de bergen vrij goed ontsloten.
