plantengeslacht uit de familie ➝Labiatae, met ca. 200 soorten, voornamelijk in gematigde klimaten, overigens wereldwijd verspreide, soms éénjarige, soms overblijvende, soms ook verhoutende (halfheesters) planten. De lipbloemen hebben een haarring in de buis; de onderlip is 3-lobbig.
De meeldraden steken gewoonlijk ver naar buiten. De kelk is 5-tandig. In de Benelux komt een zestal soorten voor, b.v. akkerandoorn, Stachys arvensis (eenjarig, bleekroze, 2—6-bloemige kransen; op bouwland), en bosandoorn, S. sylvatica (overblijvend, donker purper, met lange ondergrondse uitlopers; in bos maar ook op verstoord terrein daarbuiten). Knoldragend (verdikte eetbare uitlopertoppen) is de moerasandoorn, S. palustris (vuil-roze, vochtige bodems), S. tuberifera (Japan) levert ‘Japanse aardappeltjes’. Grote purperen bloemen bijeen in een eindelingse, dikke schijnaar heeft betonie, S. officinalis, een vroeger befaamd geneeskruid. Tuinvormen van S. officinalis zijn opvallende, fraaie ‘vaste planten’.
