de op initiatief van de Ned. staat na 1860 aangelegde spoorlijnen die samen met de reeds eerder op particuliere initiatieven aangelegde spoorlijnen Nederland van een bevredigend spoorwegnet moesten voorzien. De exploitatie werd opgedragen aan een bij de wet opgerichte Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen.
Nadat in 1890 de hoofdlijnen van het spoorwegnet waren verdeeld over de ss en de ➝Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij, volgde in 1917 een belangengemeenschap tussen deze twee, waarna in 1937 de fusie tot de ➝Nederlandse Spoorwegen NV tot stand kwam.
