Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 16-06-2020

spermatogenese

betekenis & definitie

v., het vormingsproces van spermatozoën uit de oergeslachtscellen (spermatogoniën) in de zaadballen (testes).

(e) De spermatogenese begint met een fase van snel opeenvolgende celdelingen van de stamcellen (spermatogoniën); hierbij ontstaan de spermatocyten. Elk van deze ondergaat een reductiedeling (➝meiose) en levert na een nieuwe deling vier (haploïde) spermatiden. Deze ondergaan sterke veranderingen, o.a. de vorming van een flagel of staart en het verlies van vrijwel al het cytoplasma, totdat uiteindelijk de rijpe ➝spermatozoën ontstaan. Bij de mens begint de spermatogenese in de puberteit en gaat van dan af steeds door; bij vele dieren heeft spermatogenese alleen plaats gedurende de bronsttijd. De spermatogenese verloopt alleen goed bij een temperatuur die iets lager is dan de gemiddelde lichaamstemperatuur. Vandaar dat bij sommige knaagdieren de teelballen zich alleen in de bronsttijd in het scrotum bevinden. ➝cryptorchisme.

Het ontbreken van kiemepitheel in de testis (dus het ontbreken van kiemcellen of oergeslachtscellen) is een van de oorzaken van aspermie; de spermatogenese kan ook gestoord zijn door o.a. ziekte of beschadiging van de zaadbal.

< >