Jacobus Hendrikus (Koos), Ned. schrijver en cabaretier, 23.10.1869 Kralingen, ♱(bombardement) 3.3.1945 ’s-Gravenhage. Speenhoffs liederen, door hemzelf gedicht, getoonzet en bij gitaarbegeleiding voorgedragen, hadden tientallen jaren een groot succes: Liedjes, wijzen en prentjes (8 dln. 1903—15).
In zijn rake, sociaal getinte, gevoelige uitbeelding van mensen en situaties en in zijn eenvoud was Speenhoff onovertroffen als volksdichter. Enkele ‘levensliedjes’ zijn gemeengoed geworden: De schutterij, ’t Broekje van Jantje, Brief van een oude moeder aan haar zoon die in de nor zit. Werken: Zede-spelen (5 dln. 1909—10), Daar komen de schutters (1943; memoires). Uitgave: De beste gedichten van J.H. Speenhoff, door J.Greshoff (1940; 3e dr. 1969).LITT. W.Ibo, 75 jaar Ned. cabaret (1970); A.de Haas, ’t Was anders (1971).
