Engels dichter, *4.8.1792 Field Place Horsham (Sussex), ♱(verdronken) 8.7. 1822 Baai van Spezia (Italië). Shelley studeerde te Oxford, waar hij werd weggestuurd om zijn pamflet The necessity of atheism (1811).
Dit veroorzaakte een breuk met zijn vader, die volledig werd door zijn huwelijk in 1811 met de 16-jarige Harriet Westbrook, die hij na drie jaar verliet. Na Harriets zelfmoord huwde Shelley in 1816 de schrijfster Mary Godwin. In 1813 verscheen Queen Mab, dat de invloed toont van W.Godwin: een dichterlijk manifest van zijn revolutionaire jeugdidealen over godsdienst en maatschappij. In 1816 publiceerde hij Alastor, or the spirit of solitude, een gedicht waarin hij de majestueuze pracht van de natuur verheerlijkt en tevens de droevige overpeinzingen van een dichter weergeeft. In 1816 bezochten de Shelleys Zwitserland, waar zij Byron ontmoetten. Na de terugkeer in Engeland schreef Shelley Laon and Cythna (1817; later getiteld The revolt of islam), een verheerlijking van de vrijheid.
In 1818 vestigde Shelley zich in Italië, waar hij weer in contact kwam met Byron; de dichters oefenden over en weer invloed op elkaar uit. Shelley schreef hier zijn hoofdwerk, het dramatisch gedicht Prometheus unbound (1820); het werk geeft in symbolische vorm het idee weer, dat de hoogste liefde streeft naar bevrijding van de mensheid. In deze tijd ontstonden ook de door de natuur geïnspireerde gedichten waaraan Shelley zijn bekendheid dankt: The cloud (1819), Ode to the westwind (1819), Ode to the skylark (1820) en The sensitive plant (1820). In 1821 verschenen Epipsychidion, een lyrisch gedicht op de platonische liefde, het essay The defence of poetry en Adonais, een elegie op de dood van Keats.Shelley verzette zich steeds tegen conventies en onvrijheid; hij noemde zich atheïst. Hij had een onverwoestbaar vertrouwen in de leuze ‘vrijheid, gelijkheid en broederschap’, in een liefde die het heelal regeert en in de vervolmaking van de mens. Hij bezat een bijzondere verbeeldingskracht en wist zijn gedachten poëtisch zo weer te geven, dat hij tot een der grootste dichters van de 19e eeuw wordt gerekend, al wist hij de woordmuziek van Keats niet te evenaren. Uitgaven: Letters (1912); Complete works, door R.Ingpen en W.E.Peck (10 dln. 192630).
LITT. D.G.King-Hele, Shelley, his thought and life (1969); M.Crompton, Shelley’s dream women (1967); J.E.Barcus, Shelley. The critical heritage (1975).
