Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 31-01-2022

Serawak (sarawak)

betekenis & definitie

deelstaat van de Federatie Maleisië in het noordwesten van Kalimantan, 121914 km2, 1,5 mln. inw. Hoofdstad: Kuching.

De brede, weinig vruchtbare kustvlakte bestaat uit zand, klei en leem. Het erachter liggende heuvelen bergland bestaat uit een aantal ruggen en dalen. Basaltvoorkomens duiden op vrij recent vulkanisme. Op de grens met Indonesië reikt het bergland tot 2438 m. Het vochtig tropische klimaat (neerslag: 2500-4000 mm/jaar) heeft een regentijd van okt.febr. Van het land is 75% bedekt met tropisch regenwoud; langs de kust mangrove en nipahpalm.

De bevolking bestaat voor 30 % uit Chinezen, vooral in de steden. In de 19e en 20e eeuw zijn de Chinezen afgekomen op goudwinning, handel, later ook peperen rubberteelt. De inheemse bevolking bestaat uit Iban en Melanau, die van landbouw leven. Sawabouw neemt toe, maar in het binnenland komt ladangbouw nog veel voor. Om te sterke erosie te voorkomen zijn bosreserves ingesteld. De bossen leveren o.a. merantihout.

Behalve rijst zijn rubber, peper en sago van betekenis. Rubber en peper worden in kleinbedrijf gewonnen. Tot 1880 was antimoon het belangrijkste mijnbouwprodukt, daarna werd de steenkool belangrijker, na 1898 goud, terwijl sinds 1910 aardolie het belangrijkste is. Miri is het oude aardoliecentrum en ontvangt per pijpleiding ook olie uit het naburige Brunei. De export bedraagt ca. 4,5 mln. t. Hout, rubber en peper zijn daarnaast de voornaamste uitvoerprodukten.

Ingevoerd worden levensmiddelen, industriewaren, machines en chemicaliën. Ruim 65 % van de handel is op Singapore gericht.Serawak was oorspronkelijk een deel van het sultanaat Brunei. Om opstanden in de antimoonmijnen te bedwingen riep de sultan de hulp van J.Brooke in, die in 1841 het gebied rond Kuching als beloning kreeg. In 1864 werd het intussen uitgebreide gebied als onafhankelijke staat erkend, maar in 1888 stelde de radja zich onder Brits protectoraat. In 1946 stond radja V.Brooke het als kroonkolonie aan Engeland af. Als zelfstandige staat is het in 1963 tot de Federatie Maleisië toegetreden.

LITT. R.Payne, The white rajahs of Sarawak; J.C.Jackson, Sarawak, a geographical survey of a developing state (1968); T.Harrison, The Malays of South-West Serawak before Malaysia (1970); Y.Leng Lee, Population and settlement in Serawak (1970); B.G.Grijpstra, Common efforts in the development of Sarawak (1976).

< >