o., streven naar afscheiding, m.n. uit een staatsverband, maar ook uit een Kerk. Separatistische groeperingen vormen in hun land een minderheid, die haar identiteit wil behouden in een zelfstandige staat.
Voor het separatisme zijn verscheidene oorzaken mogelijk. Dikwijls heeft de betrokken bevolkingsgroep een geheel andere geschiedenis dan de overige landgenoten, en/of hebben zij daarbij soms geen enkele binding met dezen. In gedekoloniseerde staten zijn de willekeurig getrokken grenzen er vaak oorzaak van dat bevolkingsgroepen zich willen afscheiden omdat zij in wezen niets met hun land gemeen hebben. Ook de herindeling van Europa na de Eerste Wereldoorlog, meestal geschied naar taalovereenkomsten, heeft de kiem gelegd voor vormen van separatisme. Separatistische groeperingen hebben het gevoel dat hun identiteit verloren gaat en dat zij worden achtergesteld bij de rest van het land waarin zij gedwongen zijn te leven. Vaak vormt een eigen taal een belangrijk bindmiddel.In Europa alleen al kunnen verscheidene separatistische volken genoemd worden: de Basken en Catalanen in Spanje, de Bretons in Frankrijk, de Kroaten en Macedoniërs in Joegoslavië, de Balten in de USSR, de Schotten en in mindere mate de Wels in Groot-Brittannië. Buiten Europa kent men uit het recente verleden de separatistische strijd van de Biafranen in Nigeria en de overwinning van Oost-Bengalen, dat nu Bangla Desj is, op Pakistan. Het huidige Ethiopische regime kan zich nauwelijks staande houden tegenover de afscheidingsbewegingen die het land verscheuren, m.n. die in Eritrea.
