Frans (Elzassisch) protestants theoloog, organist en arts, *14.1.1875 Kaisersberg, ♰4.9.1965 Lambarene (Gabon). Schweitzer studeerde te Straatsburg, Parijs en Berlijn (filosofie, theologie en medicijnen).
In 1899 werd hij hulpprediker te Straatsburg, in 1902 hoogleraar aldaar. Als organist begon Schweitzer in 1906 de Neue Orgelbewegung (orgel). Sedert 1913 werkte hij als zendeling-arts in vm. Frans-Kongo (Lambarene). In zijn Von Reimarus zu Wrede (1906; 2e dr. onder de titel Gesch. der Leben-Jesu-Forschung, 1913) bood hij een overzicht van het historisch onderzoek naar het leven van Jezus sinds Reimarus (♰1768). Zelf huldigde Schweitzer in deze een eschatologische opvatting, daarbij uitgaande van de historische Jezus, uitsluitend als mens, de grootste van alle eeuwen.
De figuur van Schweitzer, die zijn humanitaire filosofie gestalte gaf door een goede positie in Europa op te geven voor de onzekerheden van een bestaan als zendeling-arts in Afrika, vond wereldwijde erkenning en bewondering. In 1952 kreeg hij de Nobelprijs voor de vrede. Werken: Das Messianitäts-und Leidensgeheimnis (1901), J.S.Bach, le musicien-poète (1905), Geschichte der paulinischen Forschung (1911), Zwischen Wasser und Urwald, Kulturphilosophie (2 dln. 1923), Mitteilungen aus Lambarene (1925), Die Mystik des Apostels Paulus (1930), Aus meinem Leben und Denken (1931), Die Weltanschauung derind. Denker (1935). LITT. J.B.Hygen, A.Schweitzers Kulturkritik; R.Payne, De drievoudige wereld van A. Schweitzer (1962); H.Babel, Schweitzer (1966); J. M.van Veen, A.Schweitzer (1975); S.Oswald, Mijn oom Bery (1977).
